Author Archives: Rafał Skiba

Odsetki – co o nich wiedzieć wypada?

Jeżeli szukasz definicji odsetek w kodeksie cywilnym, prawie bankowym czy innej ustawie to jej nie znajdziesz. Żadna ustawa nie określa, bowiem tego czym są odsetki. To jednak wcale nie oznacza, że obowiązujące prawo nie zawiera regulacji odnoszących się do odsetek, wręcz przeciwnie. Dzisiaj chciałbym przybliżyć Tobie najważniejsze z nich.

Czym są odsetki?

W odniesieniu do zobowiązań pieniężnych przez odsetki rozumie się wynagrodzenie za korzystanie z cudzych pieniędzy. Odsetki takie mają charakter kredytowy. Ich wielkość zależy od wysokości stopy procentowej, wysokości długu od którego są naliczane oraz czasu, w jakim dług powinien być przez dłużnika spłacony (np. pożyczka lub kredyt).

Wyróżnia się także odsetki za opóźnienie w spełnieniu zobowiązania pieniężnego. Wówczas odsetki mają charakter odszkodowawczy i represyjny wobec dłużnika.

Odsetki są świadczeniem okresowym i ubocznym wobec długu, z którym są związane. Dług jest świadczeniem głównym, jakie dłużnik ma obowiązek spełnić na rzecz wierzyciela. Odsetki mają natomiast charakter akcesoryjny, gdyż prawo do żądania zapłaty odsetek nie może powstać bez prawa do żądania zapłaty długu głównego. Jednak prawidłowość ta nie działa w drugą stronę, tj. jeśli roszczenie o zapłatę odsetek już powstało, to jest niezależne od prawa do żądania zapłaty długu głównego. Może zatem trwać po wygaśnięciu tego długu, być samodzielnym przedmiotem obrotu prawnego (np. przelewu) oraz może być dochodzone przed sądem niezależnie od długu głównego.

Usługi płatnicze – obowiązki informacyjne dostawców.

Dostawcy usług płatniczych (np. banki, SKOK-i, instytucje płatnicze) w związku z ich świadczeniem, zgodnie z wymogami ustawy o usługach płatniczych mają wiele obowiązków w stosunku do swoich klientów. Usługi płatnicze z reguły wykonywane są w oparciu o umowę zawartą z dostawcą. Ustawa nazywa ją umową ramową i określa jako umowę o usługę płatniczą regulującą wykonywanie indywidualnych transakcji płatniczych. Umowa taka może również zawierać postanowienia określające zasady prowadzenia rachunku płatniczego. Rachunkiem płatniczym jest także rachunek bankowy czy rachunek prowadzony przez SKOK jeżeli jest wykorzystywany do wykonywania transferów lub wypłat środków pieniężnych. O tym, co jest usługą płatniczą zgodnie pisałem tutaj: „Ustawa o usługach płatniczych – to warto wiedzieć”.

Sposoby i forma informowania klientów.

Wśród obowiązków nałożonych na dostawców usług płatniczych są również obowiązki o charakterze informacyjnym. Ustawa określa zakres informacji, jakie klient powinien otrzymać, sposoby ich przekazywania oraz kiedy powinno to mieć miejsce.

Utracone dokumenty można zastrzec w banku.

Bezpieczeństwo obrotu gospodarczego i jego uczestników narażone jest między innymi ze strony sprawców przestępstw popełnianych z wykorzystaniem cudzej tożsamości. Kradzież tożsamości nie jest jedynie problemem wirtualnym i często ma także miejsce w świecie realnym. Podszywanie się pod kogoś innego stanowi jeden ze sposobów na wyłudzenie kredytów. Według raportu InfoDOK przygotowanego przez Związek Banków Polskich za III kwartał 2012 r., łączna kwota udaremnionych prób wyłudzeń kredytów w tym kwartale wyniosła ok. 98 mln złotych. Rekordzista z województwa mazowieckiego próbował wyłudzić kredyt na kwotę 20 milionów złotych. Z całym raportem można zapoznać się tutaj: Raport infoDOK. Jednym z narzędzi, które pomagają zapobiegać wyłudzeniom kredytów jest System DZ.

System DZ – jak działa?

System DZ, czyli DOKUMENTY ZASTRZEŻONE funkcjonuje od 1996 r. Jest to elektroniczny system wymiany informacji na temat zastrzeżonych dokumentów stworzony przez banki. Pomaga on zapobiegać oszukańczym transakcjom.

Rachunek w SKOK-u a kwota wolna od zajęcia.

Jakiś czas temu skontaktowała się ze mną mailowo pewna czytelniczka powiedzmy, że miała na imię Magdalena, opisując swoją sprawę i pytając o  pogląd na kwestię kwoty wolnej od zajęcia na rachunku prowadzonym w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-rozliczeniowej, czyli w SKOK-u. Pani Magdalena miała otwarty rachunek w SKOKu, którego była członkiem. Mimo tego, że nie była klientką banku przeczytała wnikliwie na blogu publikacją na temat Egzekucji komorniczej z rachunku bankowego, szczególną uwagę poświęcając kwestii kwoty wolnej od zajęcia określonej w art. 54 Prawa bankowego.

Rachunek w SKOK-u może być zajęty przez komornika.

Komornik w toku egzekucji zajął rachunek Pani Magdaleny i nakazał prowadzącej go kasie przekazywać mu środki pieniężne, które na niego wpływają. Tak też się stało i pieniądze wpływające na rachunek po zajęciu były przekazywane komornikowi. Pani Magdalena jest jednak świadomym klientem instytucji finansowych i wystąpiła z reklamacją wskazując, że zajęcie owszem istnieje, ale obowiązuje przecież kwota wolna od zajęcia i dopóki nie zostanie wyczerpana, pieniądze znajdujące się na rachunku nie powinny być przekazywane komornikowi i ona ma prawo je wypłacać.

Kiedy kredytobiorca może wypowiedzieć umowę kredytu?

Napisałem swego czasu na blogu, kiedy bank może wypowiedzieć umowę kredytu i co się z tym wiąże. Obserwując jednak pytania wpisywane do wyszukiwarki  na stronie widzę, że poszukujecie również informacji na temat odwrotnej sytuacji, tj. kiedy kredytobiorca może wypowiedzieć umowę kredytu. Poczułem się więc wywołany do tablicy i dzisiejsza publikacja będzie właśnie o tym. 🙂 Z zagadnieniem tym wiąże się kwestia terminu spłaty kredytu, krótko muszę do tego nawiązać.

Termin spłaty kredytu może być w teorii zastrzeżony na rzecz obu stron.

Zgodnie z Prawem bankowym o ile umowa kredytu nie stanowi inaczej, termin spłaty kredytu jest terminem zastrzeżonym na rzecz obu stron. Co to znaczy? Znacz to tyle, że zarówno kredytobiorca, jak i bank są związani terminem spłaty kredytu, który ustalili w umowie. Czyli, jeżeli w umowie nie zapisano inaczej, bank nie może domagać się wcześniejszej spłaty kredytu, a kredytobiorca bez zgody banku nie może spłacić kredytu przed ustalonym terminem.

Błędnie wykonany przelew a odpowiedzialność banku.

Ustawa o usługach płatniczych reguluje szereg kwestii związanych ze świadczeniem usług płatniczych. Wśród nich są m.in. zasady odpowiedzialności za niewykonanie lub nienależyte wykonanie transakcji płatniczej. Do najbardziej rozpowszechnionych transakcji obok płatności kartami, należy przelew pieniężny. Każdy posiadacz rachunku bankowego wykonuje zazwyczaj tego typu transfery pieniężne, zlecając chociażby płatności za rachunki albo faktury.

Dzisiaj chciałbym przybliżyć, jak kształtuje się odpowiedzialność banku względem zlecającego przelew za jego nienależyte wykonanie na gruncie tej ustawy. Poniżej będzie mowa o banku, który działa jako dostawca usług płatniczych, ale te same zasady odnoszą się także do innych podmiotów, które są takimi dostawcami dla swoich klientów, np. spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe (SKOK-i) czy instytucji płatnicze. Co to są  instytucje płatnicze dowiesz się stąd: „Ustawa o usługach płatniczych – to warto wiedzieć”.

Poręczenie wekslowe a wierzytelność banku.

W języku potocznym słowo ręczyć oznacza, że bierzemy na siebie odpowiedzialność za kogoś lub za coś. Czyli w zależnosci od okoliczności zapewniamy, że jakiś skutek nastąpi lub nie nastąpi. Na gruncie prawa również można za coś lub kogoś ręczyć, np. za zapłatę weksla. Banki przyjmują weksle in blanco zabezpieczając w ten sposób spłatę swoich wierzytelności. Ten temat na blogu został już omówiony, tutaj możesz się z nim zapoznać: Weksel własny in blanco jako zabezpieczenie kredytu. Często weksle takie opatrzone są także poręczeniem wekslowym innych osób niż wystawca. Dla poręczyciela wiążą się z tym doniosłe skutki prawne. Dobrze zdawać sobie z nich sprawę.

Czym jest poręczenie wekslowe?

Poręczenie wekslowe, nazywane również awalem, polega na tym, że osoba trzecia albo osoba już podpisana na wekslu zobowiązuje się zapłacić całość lub część sumy wekslowej, w przypadku gdyby osoba, za którą poręcza nie zapłaciła za ten weksel. Poręczyciel wekslowy odpowiada za zapłatę weksla solidarnie z innymi osobami podpisanymi na wekslu, stając się kolejnym dłużnikiem wekslowym. Jego odpowiedzialność jest taka sama jak tego, za kogo poręczył. Za wystawcę weksla poręczyciel odpowiada jak wystawca, a za akceptanta – jak akceptant. Odpowiedzialność ta ma charakter osobisty, czyli poręczyciel wekslowy ponosi ją z całego swojego majątku.