Milczące przyjęcie spadku a dziedziczenie długów – zmiany.
Odpowiedzialność za długi spadkowe zależy od sposobu, w jaki spadkobierca przyjął spadek. Jeżeli odrzucił spadek to nie ponosi odpowiedzialności za długi spadkowe, a tym samym nie musi ich spłacać wierzycielom zmarłego. Gdy przyjął spadek wprost (tzw. proste przyjęcie spadku) ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe bez ograniczeń. Odpowiada wtedy za ich spłatę z całego swojego majątku oraz z majątku, który odziedziczył po zmarłej osobie.
Jeżeli natomiast spadkobierca przyjął spadek z tzw. dobrodziejstwem inwentarza to ponosi ograniczoną odpowiedzialność za długi spadkodawcy. Jego odpowiedzialność ogranicza się do wartości spadku jaki odziedziczył. W takiej sytuacji spadkobierca nie odpowiada za długi spadkowe ponad wartość tego spadku.
Oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku spadkobierca powinien złożyć w terminie 6 miesięcy licząc od dnia, w którym dowiedział się o powołaniu do dziedziczenia czy to na podstawie testamentu sporządzonego przez spadkodawcę czy na podstawie ustawy, jeśli ważny testament nie istnieje. Oświadczenie dotyczące spadku można złożyć przed sądem lub u notariusza.
Szczegółowo o kwestiach związanych z dziedziczeniem długów na przykładzie dziedziczenia kredytu bankowego pisałem tutaj: Kredyt a śmierć kredytobiorcy. Zachęcam do lektury jeśli szukasz informacji na ten temat.
Z dziedziczeniem długów związane jest także zagadnienie tzw. milczącego przyjęcia spadku, o którym także pisałem na blogu: Długi spadkowe a milczące przyjęcie spadku. W powyższej publikacji wspomniałem, że toczą się prace nad zmianą przepisów prawa spadkowego w tym zakresie. Tak się stało i dzisiaj, to jest 18 października 2015 r., wchodzi w życie ustawa z dnia 20 marca 2015 r. o zmianie ustawy Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2015 poz. 539).
Tak było.
Do tej pory, milczące przyjęcie spadku skutkowało pełną odpowiedzialnością spadkobiercy za długi spadkowe. Jeżeli bowiem spadkobierca w terminie 6 miesięcy nie złożył oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku było to jednoznaczne z prostym przyjęciem spadku. Tym samym spadkobierca ponosił odpowiedzialność za długi spadkodawcy bez ograniczeń tj. z całego swojego majątku oraz z majątku zmarłego, który odziedziczył. Takie rozwiązanie pomimo tego, że funkcjonowało w obowiązującym kodeksie cywilnym od początku, było w ostatnim czasie mocno krytykowane. Wraz z rozwojem rynku kredytów prowadziło do sytuacji, że na skutek biernego zachowania, wynikającego nierzadko z braku wiedzy, co do istnienia długów spadkowych, spadkobierca, który zachował się biernie i w sposób milczący przyjął spadek zobowiązany był spłacać w całości długi zmarłego spadkodawcy, nawet jeśli były one dużo wyższe niż wartość spadku jaki odziedziczył.
Tak jest po zmianach.
Przywołana powyżej ustawa nowelizująca Kodeks cywilny wprowadziła między innymi nowe brzmienie art. 1015 § 2 k.p.c. Po zmianach przepis ten stanowi, że brak oświadczenia spadkobiercy w terminie 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się on o powołaniu do dziedziczenia jest jednoznaczne z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Czyli po zmianach, przy milczącym przyjęciu spadku spadkobierca ponosi ograniczoną odpowiedzialność za długi spadkowe. Jest zobowiązany spłacać długi pozostawione przez spadkodawcę tylko do wartości spadku jaki po nim odziedziczył.
Przykład:
Anna na skutek milczącego przyjęcia odziedziczyła po zmarłej ciotce Stefani spadek o wartości 200 tys. zł oraz kredyt w kwocie 250 tys. zł. Milczące przyjęcie spadku jest jednoznaczne z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza, dlatego Anna odpowiada za dług kredytowy Stefani tylko do kwoty 200 tys. zł. Nie jest zobowiązana do spłaty kwoty 50 tys. zł stanowiącej różnicę pomiędzy wartością odziedziczonego majątku a wysokością długów zmarłej ciotki.
Spadkobierca może samodzielnie sporządzić wykaz inwentarza.
Do tej pory było również tak, że przy przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza w celu ustalenia jakie aktywa wchodzą w skład spadku i jaką mają wartość oraz jakie długi pozostawił zmarły spadkodawca, należało sporządzić spis inwentarza. Spis ten sporządzał komornik wykonując postanowienie sądu. Sporządzenie inwentarza przez komornika wiązało się z poniesieniem kosztów. Aby je ograniczyć po stronie spadkobiercy wprowadzono alternatywne rozwiązanie w postaci wykazu inwentarza.
Po zmianach spadkobierca, który przyjął spadek z dobrodziejstwem inwentarza może złożyć w sądzie lub przed notariuszem wykaz inwentarza. W wykazie inwentarza (podobnie jak w spisie inwentarza) należy z należytą starannością ujawnić przedmioty należące do spadku oraz przedmioty zapisów windykacyjnych, z podaniem ich wartości według stanu i cen z chwili otwarcia spadku, a także długi spadkowe i ich wysokość.
Wykaz inwentarza składany przed notariuszem powinien zostać objęty protokołem. Wykaz inwentarza składany w sądzie należy sporządzić według ustalonego wzoru, określonego w rozporządzeniu Ministerstwa Sprawiedliwości.
Wykaz inwentarza może być złożony wspólnie przez więcej niż jednego spadkobiercę.
Spadkobierca powinien sporządzić wykaz inwentarza w sposób uczciwy. Jeżeli podstępnie pominie w wykazie inwentarza lub podstępnie nie poda do spisu inwentarza przedmiotów należących do spadku lub przedmiotów zapisów windykacyjnych albo podstępnie uwzględni albo poda nieistniejące długi jego ograniczenie za długi spadkowe odpada. Będzie ponosił wówczas pełną odpowiedzialność za długi spadkowe.
Gdy po złożeniu wykazu inwentarza ujawniły się przedmioty wchodzące w skład spadku, przedmioty zapisów windykacyjnych lub długi spadkowe pominięte w wykazie inwentarza wykaz należy wówczas uzupełnić.
Spadkobierca, który złożył wykaz inwentarza spłaca długi spadkowe zgodnie ze złożonym wykazem. Nie może jednak zasłaniać się brakiem znajomości wykazu inwentarza złożonego przez innego spadkobiercę, zapisobiercę testamentowego lub wykonawcę testamentu, dlatego we własnym interesie powinien upewnić się czy takowe nie zostały złożone.
Do jakich spadków stosuje się nowe przepisy?
Nowe przepisy stosuje się do spadków otwartych od dnia wejścia w życie ustawy. Do spadków otwartych przed tym dniem stosuje się zasady dotychczasowe. Spadek otwiera się z chwilą śmierci spadkodawcy. Oznacza to, że nowe zasady stosuje się do spadków pozostawionych przez osoby, które zmarły 18 października 2015 r. albo później.
Dodaj komentarz