Utracone dokumenty można zastrzec w banku.
Bezpieczeństwo obrotu gospodarczego i jego uczestników narażone jest między innymi ze strony sprawców przestępstw popełnianych z wykorzystaniem cudzej tożsamości. Kradzież tożsamości nie jest jedynie problemem wirtualnym i często ma także miejsce w świecie realnym. Podszywanie się pod kogoś innego stanowi jeden ze sposobów na wyłudzenie kredytów. Według raportu InfoDOK przygotowanego przez Związek Banków Polskich za III kwartał 2012 r., łączna kwota udaremnionych prób wyłudzeń kredytów w tym kwartale wyniosła ok. 98 mln złotych. Rekordzista z województwa mazowieckiego próbował wyłudzić kredyt na kwotę 20 milionów złotych. Z całym raportem można zapoznać się tutaj: Raport infoDOK. Jednym z narzędzi, które pomagają zapobiegać wyłudzeniom kredytów jest System DZ.
System DZ – jak działa?
System DZ, czyli DOKUMENTY ZASTRZEŻONE funkcjonuje od 1996 r. Jest to elektroniczny system wymiany informacji na temat zastrzeżonych dokumentów stworzony przez banki. Pomaga on zapobiegać oszukańczym transakcjom.
System DZ służy do zastrzegania dokumentów tożsamości osób, które je utraciły najczęściej na skutek kradzieży czy zgubienia. Utracone dokumenty mogą posłużyć sprawcom przestępstw do różnych celów. Kradzież tożsamości może mieć bardzo negatywne skutki dla osoby, której dotyczy. Dokumenty mogą być wykorzystane nie tylko w systemie bankowym do wyłudzeniu kredytów czy pożyczek, wypłaty pieniędzy z kont, prania brudnych pieniędzy, ale również do innych przestępstw popełnianych na szkodę ich byłego posiadacza np. kradzieży wypożyczonych rzeczy, wynajmowania nieruchomości, zakładania firm mających na celu wyłudzenia zwrotów podatków. Według raportu, który przywołałem na wstępie obecnie w Systemie DZ zastrzeganych jest ponad 300 dokumentów dziennie.
Zastrzeżenie dokumentów w bazie Systemu DZ ogranicza możliwości posługiwania się nimi w obrocie gospodarczym. Główną rolę w funkcjonowaniu Systemu DZ odgrywają banki. Dokumenty można zastrzec w oddziałach bankowych na terenie całej Polski (na chwilę obecną w około 22.000 placówkach). Będąc klientem jakiegoś banku, możesz to zrobić w każdym oddziale, który wchodzi w skład jego sieci. W niektórych bankach można zastrzegać także dokumenty nie będąc klientem żadnego banku.
Lista dokumentów, jakie mogą być zastrzegane w Systemie DZ obejmuje rozmaite dokumenty tożsamości, takie jak:
- dowód osobisty,
- prawo jazdy,
- paszport,
- dowód rejestracyjny,
- karta pobytu,
- książeczka wojskowa.
Ponadto w Systemie DZ można także zastrzec utracone karty płatnicze.
Co istotne, System DZ ma bardzo duży zasięg działania, ponieważ mogą z niego korzystać nie tylko banki, ale także inne instytucje oraz podmioty, które w ramach swojej działalności identyfikują osoby na podstawie dokumentów tożsamości, np.:
- SKOKi,
- agenci rozliczeniowi,
- agencje nieruchomości,
- firmy leasingowe,
- firmy udzielające pożyczek,
- kancelarie prawne,
- kancelarie notarialne,
- operatorzy pocztowi,
- operatorzy telefoniczni,
- pośrednicy finansowi,
- przedsiębiorcy udzielający kredytów kupieckich,
- sprzedawcy internetowi,
- hotele,
- wypożyczalnie.
Jak zastrzec dokumenty?
Zgubione czy skradzione dokumenty można zastrzec w Systemie DZ na dwa sposoby, w zależności od tego czy korzysta się z usług jakiegoś banku, czy nie.
Jeżeli osoba, która utraciła dokumenty tożsamości jest klientem banku (np. jest posiadaczem rachunku bankowego lub kredytobiorcą) powinna zastrzec je w którymś z oddziałów swojego banku. Każdy bank-uczestnik Systemu DZ przyjmuje zastrzeżenia od swoich klientów. W banku należy złożyć stosowną dyspozycję, korzystając z odpowiednich formularzy. Na podstawie dyspozycji bank dokona zastrzeżenia dokumentów w Centralnej Bazie Danych Systemu DZ. Klient może także otrzymać potwierdzenie przyjęcia przez bank złożonej dyspozycji.
Ponadto, gdy dokument został skradziony należy zgłosić jego kradzież Policji oraz zawiadomić o stracie dokumentu stosowny urząd, który go wydał i wyrobić nowy.
W przypadku, gdy osoba, która straciła dokumenty nie korzysta z usług żadnego banku powinna najpierw (oprócz powiadomienia Policji) zawiadomić urząd, który wydał dokument i uzyskać zaświadczenie o jego utracie. Następnie z takim zaświadczeniem może udać się do jednego z banków, który przyjmuje zastrzeżenia od osób nie będących jego klientami. Zgłoszenia o utracie dokumentów od takich osób przyjmuje kilkanaście dużych banków oraz kilkadziesiąt banków spółdzielczych. Tutaj można zapoznać się z ich listą: LISTA BANKÓW. Część banków za zastrzeżenie dokumentów pobiera opłaty. Wynoszą one zazwyczaj 10-20 zł.
Ten drugi tryb jest dlatego nieco inny, ponieważ bank nie zna osoby zgłaszającej zastrzeżenie dokumentów, skoro nie korzysta ona z usług bankowych. Zaświadczenie z urzędu pomaga zweryfikować czy zastrzegany dokument należał do danej osoby. Zastrzeżenie dokumentów przez taką osobę, jest o tyle istotne, że jej dane nie są w posiadaniu żadnego banku, a tym samym utracone dokumenty łatwiej mogą posłużyć np. do wyłudzenia kredytu. Dane osób nieznajdujących się w bazach bankowych trudniej jest bankom sprawdzać.
Po złożeniu wniosku w banku, informacje o zastrzeżonych dokumentach przekazywane są następnie do Centralnej Bazy Danych Systemu DZ i są udostępniane wszystkim uczestników tego systemu, tj. bankom oraz innym podmiotom. Tym samym prawie wszystkie banki i wiele innych firm oraz instytucji natychmiast uzyskuje dostęp do informacji, że dany dokument nie powinien być używany w obrocie i posługiwanie się nim może być nielegalne.
Masz podejrzenia – sprawdź w BIK-u.
Podejrzenia lub wątpliwości czy skradziony lub zgubiony dokument nie został przez kogoś na Twoją szkodę wykorzystany do wyłudzenia kredytu możesz rozwiać sprawdzając swoją historię kredytową w BIK. Więcej na ten temat pisałem tutaj:
Biuro Informacji Kredytowej (BIK) – czym jest i jak działa.
Prowadząc działalność także możesz przystąpić do Systemu DZ.
Tak jak napisałem, z Systemu DZ korzystają nie tylko banki, ale również inne podmioty, identyfikujące tożsamość klientów na podstawie dokumentów. Prowadząc działalność gospodarczą, również możesz przystąpić jako uczestnik do tego systemu. System DZ obsługuje Centrum Prawa Bankowego i Informacji sp. z o.o. Przystąpić do tego systemu można na podstawie stosownej umowy zawartej z tą spółką.
Dodaj komentarz