Kiedy bank może wypowiedzieć umowę kredytu?
Prawo bankowe określa kiedy bank może wypowiedzieć kredytobiorcy umowę kredytu. Okoliczności, których wystąpienie uprawnia bank do rozwiązania umowy kredytowej z klientem określa art. 75 tej ustawy. Decydując się na zaciągnięcie kredytu dobrze znać te regulacje. Dzisiaj chciałbym je Tobie przybliżyć.
Niedotrzymanie przez kredytobiorcę warunków udzielenia kredytu.
Przede wszystkim bank ma prawo wypowiedzieć umowę kredytu jeśli kredytobiorca nie dotrzymał warunków udzielenia kredytu. Wystąpienie takiego zdarzenia stanowi podstawę do wypowiedzenia kredytu przez bank albo obniżenia jego kwoty.
Zaciągając kredyt w banku jako kredytobiorca zobowiązujemy się do korzystania z niego na warunkach określonych w umowie kredytu. W trakcie obowiązywania tej umowy bank ma prawo kontrolować przestrzeganie tych warunków po stronie kredytobiorcy. Niedotrzymanie jakichkolwiek warunków (klauzul) zapisanych w treści umowy kredytowej przez kredytobiorcę będzie niedotrzymaniem warunków udzielenia kredytu. Naruszenie nie musi zatem dotyczyć wyłącznie istotnych czyli najważniejszych postanowień tej umowy. Nie ma również znaczenia to, czy kredytobiorca ponosi winę za niedotrzymanie warunków umowy kredytu. Pamiętaj, że bankowi przysługuje prawo wypowiedzenia umowy kredytu w przypadku naruszenia jakichkolwiek warunków udzielenia kredytu, chyba że zostanie to inaczej zapisane na korzyść kredytobiorcy w treści umowy kredytu.
Co również istotne, bank przed wypowiedzeniem kredytu nie ma obowiązku wzywać kredytobiorcę do zaprzestania naruszania warunków umowy kredytu. Umowa ta może jednak taki obowiązek na bank nakładać.
Utrata zdolności kredytowej.
Kolejną okolicznością, której wystąpienie po stronie kredytobiorcy uprawnia bank do wypowiedzenia kredytu albo obniżenia jego kwoty jest utrata przez kredytobiorcę zdolności kredytowej.
Zdolność kredytowa to zdolność do spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami w terminach określonych w umowie z bankiem. Czyli utrata zdolność kredytowej to stan, w którym kredytobiorca utracił takie możliwości finansowe. Zdolność kredytowa jest badana przez bank przed udzieleniem kredytu. Na potrzeby tego badania kredytobiorca ma obowiązek złożyć na żądanie banku dokumenty i informacje niezbędne do oceny zdolności kredytowej.
Bank ma również prawo badać okresowo zdolność kredytową po udzieleniu kredytu. Zgodnie z art. 74 Prawa bankowego w czasie obowiązywania umowy kredytu kredytobiorca jest obowiązany przedstawić – na żądanie banku – informacje i dokumenty niezbędne do oceny jego sytuacji finansowej i gospodarczej oraz umożliwiające kontrolę wykorzystania i spłaty kredytu. Jeżeli w trakcie obowiązywania umowy kredytu kredytobiorca nie wykonywałby obowiązku przedłożenia w banku wyżej wymienionych informacji i dokumentów, mogłoby to stanowić argument dla banku, iż postępuje tak dlatego, że utracił zdolność kredytową i z tego powodu nie chce poddać się weryfikacji.
Utrata zdolności kredytowej może być spowodowana przyczynami zawinionymi przez kredytobiorcę jak i od niego niezależnymi (np. zwolnienie z pracy, spadek zamówień na usługi kredytobiorcy itp.).
Zagrożenie upadłością.
Kolejną okolicznością uprawniającą bank do wypowiedzenia umowy kredytu jest zagrożenie upadłością kredytobiorcy. Co do zasady ma ona zastosowanie do przedsiębiorców i takich podmiotów, w stosunku do których upadłość można w ogóle ogłosić. Przy czym wystarczające jest samo zagrożenie upadłością, nie jest konieczne, aby upadłość nastąpiła. Ta przesłanka może jednak w praktyce wywoływać problemy interpretacyjne. Zasadniczo podstawą ogłoszenia upadłości przedsiębiorcy jest jego niewypłacalność. Pomocnym w stwierdzeniu czy istnieje zagrożenie upadłością może być art. 492 ust. 2 ustawy Prawo upadłościowe i naprawcze. Stanowi on, że przedsiębiorca jest zagrożony niewypłacalnością, jeżeli pomimo wykonywania swoich zobowiązań, według rozsądnej oceny jego sytuacji ekonomicznej jest oczywistym, że w niedługim czasie stanie się niewypłacalny.
Program naprawczy.
Bank nie może jednak wypowiedzieć umowy kredytu z powodu utraty przez kredytobiorcę zdolności kredytowej lub zagrożenia upadłością, jeżeli zgodził się na realizację przez kredytobiorcę programu naprawczego. Nie może tego zrobić przez cały okres trwania programu naprawczego, chyba że stwierdzi, iż program nie jest w sposób należyty przez kredytobiorcę realizowany. Programem naprawczym będzie plan działań uzgodniony z bankiem, jaki kredytobiorca powinien wdrożyć, aby poprawić swoją sytuację finansową i zapobiec niewypłacalności, która mu zagraża.
Inne okoliczności jako podstawa wypowiedzenia umowy kredytu.
Poza wyżej omówionymi okolicznościami, podstawą wypowiedzenia kredytu przez bank mogą być także inne niż wynikające z Prawa bankowego okoliczności zapisane w umowie kredytu. Przy czym okoliczności te mogą być zawarte również w treści regulaminu czy ogólnych warunków mających zastosowanie do umowy kredytu. Dlatego przed podpisaniem zawsze warto dokładnie czytać umowę i dokumenty jej towarzyszące. Okoliczności stanowiące podstawę do wypowiedzenia umowy kredytu przez bank, inne niż określone w Prawie bankowym, nie mogą być jednak sprzeczne z przepisami tej ustawy.
Okoliczności stanowiące podstawę wypowiedzenia kredytu ocenia bank.
Ocena i stwierdzenie czy wystąpiły okoliczności stanowiące podstawę do wypowiedzenia umowy leżą w gestii banku. Ocena ta powinna opierać się jednak na obiektywnych podstawach. Jeżeli zdaniem kredytobiorcy wypowiedzenie umowy kredytu przez bank było bezzasadne może on wytoczyć przeciwko bankowi sprawę cywilną w sądzie.
Obniżenie kwoty kredytu.
Obniżenie kwoty przyznanego kredytu może nastąpić w odniesieniu do takiego kredytu, który jeszcze nie został w całości wykorzystany, czyli część udzielonego kredytu powinna pozostawać wciąż do wypłaty na rzecz kredytobiorcy. Obniżenie kwoty kredytu sprowadza się w praktyce do tego, że kredytobiorca traci prawo żądania wypłaty od banku tej niewykorzystanej części kredytu.
Czym skutkuje wypowiedzenie umowy?
Wypowiedzenie umowy kredytu przez bank ma ten skutek, że z upływem terminu wypowiedzenia roszczenie banku o zwrot kwoty kredytu wraz z należnymi odsetkami staje się wymagalne. Oznacza to, że z upływem tego terminu kredytobiorca powinien zwrócić do banku całą kwotę kredytu wraz z odsetkami za czas korzystania z kredytu.
W przypadku, gdy kredyt nie został wykorzystany przez kredytobiorcę, tj. nie doszło do udostępnienia pieniędzy przez bank, wypowiedzenie umowy kredytu ma ten skutek, że roszczenie kredytobiorcy o wypłatę kredytu wygasa. W takiej sytuacji nie należą się bankowi odsetki, ponieważ kredytobiorca nie korzystał ze środków banku pochodzących z kredytu.
W jakim terminie umowa kredytu może być wypowiedziana?
Termin wypowiedzenia umowy kredytu zgodnie z Prawem bankowym wynosi 30 dni, a w razie zagrożenia upadłością kredytobiorcy – 7 dni. Postanowienia umowy kredytu mogą ten termin jedynie wydłużyć, nie mogą go skrócić. Ewentualne postanowienia umowne upoważniające bank do wypowiedzenia umowy w terminach krótszych lub ze skutkiem natychmiastowym byłyby nieważne.
Termin wypowiedzenia umowy kredytu zaczyna biec od chwili, gdy wypowiedzenie doszło do kredytobiorcy w taki sposób, iż mógł on zapoznać się z jego treścią. Wypowiedzenie kredytu następuje przez złożenie kredytobiorcy oświadczenia w imieniu banku. Powinno to nastąpić na piśmie.
Wypowiedzenie umowy o kredyt konsumencki.
Przepisy Prawa bankowego dotyczące wypowiadania umowy kredytu stosuje się także do umów kredytu i pożyczki pieniężnej, zawieranych przez bank zgodnie z przepisami ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim, w zakresie nieuregulowanym w tej ustawie. Ustawa ta stanowi, że treść umowy o kredyt konsumencki powinna zawierać warunki wypowiedzenia umowy. Czyli w przypadku kredytu konsumenckiego warunki te nie mogą być zapisane w regulaminie banku.
W samej ustawie o kredycie konsumenckim uregulowane jest tylko wypowiedzenie umowy o kredyt odnawialny. Umowę o kredyt odnawialny kredytodawca (bank) ma prawo wypowiedzieć w przypadku niedotrzymania przez konsumenta zobowiązań dotyczących warunków udzielenia tego kredytu określonych w umowie oraz negatywnej oceny ryzyka kredytowego konsumenta. Są to więc przesłanki podobne jak te wyżej omówione, określone przez Prawo bankowe
Wypowiedzenie umowy konsumentowi powinno być dokonane na trwałym nośniku. Odpowiedź na pytanie, co to jest trwały nośnik znajdziesz tutaj: „Uprawnienia konsumenta przed zawarciem umowy o kredyt konsumencki.” Termin wypowiedzenia umowy o kredyt odnawialny przez bank określony w umowie kredytowej nie może być krótszy niż 2 miesiące. Bank jest zobowiązany do poinformowania konsumenta o przyczynach wypowiedzenia nie później niż przed upływem terminu wypowiedzenia.
Czy śmierć kredytobiorcy może być przyczyną wypowiedzenia umowy kredytu?
Bank nie może wypowiedzieć umowy kredytu z powodu niespłacania kredytu po śmierci kredytobiorcy dopóki nie nastąpiło ustalenie spadkobierców zmarłego kredytobiorcy. Spadkobiercy mogą odpowiadać za spłatę kredytu w sposób ograniczony lub nieograniczony w zależności od tego, czy przyjęli spadek z dobrodziejstwem inwentarza, czy wprost. Więcej na ten temat przeczytasz tutaj: „Kredyt a śmierc kredytobiorcy”. Po ustaleniu spadkobierców, bank powinien wezwać ich do spłacania kredytu w miejsce kredytobiorcy, który zmarł. Jeżeli spadkobiercy mimo wezwania nie spłacają kredytu, bank może wypowiedzieć im umowę kredytu.
Jeżeli natomiast kredytobiorca zmarł przed wypłaceniem mu kredytu przez bank, roszczenie o wypłatę kredytu nie podlega dziedziczeniu. W takiej sytuacji umowa kredytu wygasa.
A dlaczego Bank nie może wypowiedzieć umowy kredytu z powodu niespłacania kredytu po śmierci kredytobiorcy? Jaki przepis tego zakazuje?
Taka sytuacja jest niemożliwa nawet wtedy, gdy w umowie kredytowej jest zapis, że w przypadku zwłoki ze spłatą np. 3 rat, bank może wypowiedzieć umowę ze skutkiem natychmiastowym? I np. kredytobiorca umiera po niespłaceniu 2, ale przed wymagalną 3 ratą.
Taka stanowcza teza jest chyba troszeczkę na wyrost.;)
Sęk w tym, że kredytobiorca nie żyje i do czasu ustalenia jego spadkobierców nie wiadomo, kogo traktować jako następców prawnych zobowiązanych do spłacania kredytu, którym oświadczenie o wypowiedzeniu umowy kredytu w razie niewypełniania tego obowiązku można by złożyć.
Nie rozumiem…
Spadek nabywamy w momencie śmierci Spadkodawcy – postanowienie o nabyciu jest tylko tego potwierdzeniem. Czyli od momentu śmierci wchodzimy w prawa i obowiązki zmarłego kredytobiorcy. To co w sytuacji kiedy bank po 5 latach od wydania takiego postanowienia o tym się dowiaduje ( dostaje owe postanowienie) i wzywa do zapłaty. To jakieś kuriozom… przez 5 lat nie wypowiedział umowy??? przez 5 lat szukał spadkobierców??? Absurd.
Owszem spadek nabywany jest w chwili jego otwarcia czyli śmierci spadkodawcy, ale do czasu stwierdzenia nabycia spadku istnieje stan niepewności, kto jest spadkodawcą. Dla banku ten stan trwa, dopóki nie zostanie o tym poinformowany i dowie się kto wstąpił w prawa i obowiązki kredytobiorcy. Wówczas krąg osób, którym mógłby skutecznie złożyć wezwanie do zapłaty lub oświadczenie o wypowiedzeniu jest wyznaczony.
Czy bank może wypowiedziec kredyt gdy splacana jest tylko polowa kwoty raty zadłużenia.
Jeżeli wymagalna rata kredytu nie zostanie spłacona w całości to należy się z tym liczyć.
Mam ratę do 5 każdego miesiąca ale place 25 ponieważ tak dostaje zasiłek na dziecko niepelnosprawne czy bank może wypowiedzieć mi umowe
Może, tym bardziej jeśli będzie się Pani spóźniać ze spłatami rat w każdym miesiącu. Sugerowałbym ustalenie z bankiem innej daty spłaty rat kredytu tj. zmianę z 5 na ten 25 jeśli jest on dla Pani odpowiedni.
Zjawisko tzw. złych kredytów jest związane z utratą zdolności kredytowej ?
Posiadam kredyt hipoteczny. Splacam wszystkie raty na czas. W innym banku miałam kredyt gotówkowy – umowa została wypowiedziana i przekazana do windykacji. Dogadałam się z bankiem od k.gotówkowego i regularnie splacam ustalone kwoty ale w BIK kredyt ma status w windykacji.
Czy bank który udzielił k.hipotecznego może wypowiedzieć umowę? Tzn ze może – domyślam się ze tak ale czy w praktyce jest to stosowane?
Witam. Czy bank po zgloszeniu zgonu kredytobiorcy moze wypowiedziec umowe i nie poinformowac o tym? Co w przypadku gdy po smierci kredytobiorcy kredyt byl splacany wedlug harmonogramu a bank nie pobieral pieniedzy z konta? Czy nalicza jakies odsetki?