Rzeczywista roczna stopa oprocentowania a kredyt konsumencki.
Początek roku przynosi zazwyczaj trochę zmian. Jedną z nich jest ta, która weszła w życie 01 stycznia 2013 r. i dotyczy ustawy o kredycie konsumenckim. Wdrożyła ona wymogi Unii Europejskiej, określone w dyrektywie Komisji 2011/90/UE z 14 listopada 2011 r.
RRSO powinna być liczona w taki sam sposób.
Celem tej dyrektywy jest ustalenie w państwach Unii Europejskiej takiego samego sposobu obliczania rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania dla kredytów konsumenckich. Jednakowy sposób obliczania tego wskaźnika ma w założeniu umożliwić konsumentom porównywanie ofert kredytodawców w państwach należących do UE. Sposób ten opiera się na przyjęciu nowych założeń do obliczania rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania dla umów kredytowych przewidujących różne sposoby wykorzystania kredytu.
Do tej pory, w zależności od sposobu wykorzystania kredytu, koszty kredytu ponoszone przez konsumenta mogły się różnić. Nowy sposób liczenia rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania ma to zmienić. Obecnie kredytodawcy oferujący kredyty konsumentom, w tym kredyty na czas nieokreślony lub spłacane w całości w powtarzających się okresach, powinni obliczać ją według takich samych założeń.
Nowelizacja ustawy o kredycie konsumenckim określa te założenia dla:
- umów o kredyt odnawialny innych niż umowa o kredyt w rachunku bieżącym,
- umów o kredyt innych niż umowy o kredyt w rachunku bieżącym oraz o kredyt odnawialny, dla których nie można ustalić terminu lub kwoty spłaty kapitału lub jeżeli data zawarcia umowy nie jest znana,
- wprowadza również założenie uzupełniające dotyczące sytuacji, w których na podstawie pozostałych założeń nie można ustalić terminu lub kwoty płatności tytułem kredytu.
Czym jest rzeczywista roczna stopa oprocentowania?
Rzeczywista roczna stopa oprocentowania (RRSO) jest wskaźnikiem, który powinien pokazywać relację między kwotą pieniężną, którą klient otrzymuje z kredytu, a kosztami ponoszonymi przez niego z tego tytułu. Umożliwia ona tym miarodajne porównanie różnych ofert kredytów. Poleganie w tym względzie tylko na wysokości oprocentowania nominalnego może być zwodnicze. Oprocentowanie rzeczywiste uwzględnia nie tylko koszty odsetek, ale również inne koszty, które mają wpływ na ostateczną cenę kredytu czy pożyczki np. prowizje, opłaty przygotowawcze czy składki na ubezpieczenie towarzyszące kredytowi. W założeniu to właśnie rzeczywista roczna stopa oprocentowania powinna pokazywać pełne koszty kredytu.
Ustawa o kredycie konsumenckim zawiera definicję i sposób obliczania RRSO, określając także jakie koszty powinny być wzięte pod uwagę przy obliczaniu tego wskaźnika. Co ważne, obecnie każdy podmiot oferujący kredyty konsumenckie powinien obliczać ten wskaźnik w taki sam sposób. Dotyczy kredytodawców takich jak banki, spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe (SKOK-i), firmy pożyczkowe oraz pośredników finansowych.
Zgodnie z ustawą, rzeczywista roczna stopa oprocentowania to całkowity koszt kredytu ponoszony przez konsumenta, wyrażony jako procent całkowitej kwoty kredytu w stosunku rocznym.
Całkowita kwota kredytu to z kolei suma wszystkich środków pieniężnych, które kredytodawca udostępnia konsumentowi na podstawie umowy kredytu.
Całkowity koszt kredytu to natomiast wszelkie koszty, które konsument jest zobowiązany ponieść w związku z umową o kredyt, w szczególności:
- odsetki, opłaty, prowizje, podatki i marże jeżeli są znane kredytodawcy oraz
- koszty usług dodatkowych w przypadku gdy ich poniesienie jest niezbędne do uzyskania kredytu, za wyjątkiem kosztów opłat notarialnych ponoszonych przez konsumenta.
Powyższe wyliczenie nie ma więc charakteru listy zamkniętej i każdy koszt związany z kredytem (poza opłatami notarialnymi jeśli takie były poniesione przez konsumenta), powinien być uwzględniony przy wyliczeniu całkowitego kosztu kredytu.
Sposób obliczania RRSO określa załącznik nr 4 do ustawy.
Szczegółowy sposób obliczania rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania określa załącznik nr 4 do ustawy o kredycie konsumenckim. RRSO powinna być obliczana zgodnie ze wzorem matematycznym zawartym w tym załączniku. Wykonując te obliczenia kredytodawca powinien przyjąć założenia określone w ust. 3 i 4 tego załącznika. Nowelizacja ustawy, zmieniła niektóre z nich. Tutaj znajdziesz aktualny tekst ustawy (załącznik nr 4 to strony od 44-46): Ustawa o kredycie konsumenckim.
Najważniejsze założenia dodatkowe określone w tym załączniku, polegają na tym iż:
-
przyjmuje się, że całkowita kwota kredytu została wypłacona od razu i w całości w sytuacji, gdy umowa o kredyt daje konsumentowi swobodę dokonywania wypłat;
-
przyjmuje się, że kwota kredytu została wypłacona w najwcześniejszym przewidzianym w umowie terminie i zgodnie z limitami wypłat, jeżeli umowa o kredyt daje konsumentowi zasadniczo swobodę dokonywania wypłat, ale przewidując różne sposoby dokonywania tych wypłat, wprowadza ograniczenia kwotowe lub czasowe dotyczące kredytu;
-
przyjmuje się, że całkowita kwota kredytu jest wypłacana z zastosowaniem najwyższej możliwej opłaty i stopy oprocentowania kredytu mających zastosowanie do najbardziej rozpowszechnionych mechanizmów dokonywania wypłat w danym rodzaju umowy o kredyt, jeżeli umowa o kredyt przewiduje różne sposoby dokonywania wypłat z zastosowaniem różnych opłat lub różnych stóp oprocentowania kredytu;
-
w przypadku kredytu w rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym przyjmuje się, że całkowita kwota kredytu została wypłacona w całości i na cały okres obowiązywania umowy o kredyt. Jeżeli okres, na jaki udzielono kredytu w rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym, nie jest znany, obliczenia rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania dokonuje się przy założeniu, że czas trwania kredytu wynosi trzy miesiące;
-
przyjmuje się najwyższą stopę oprocentowania i najwyższe opłaty dla kredytu w całym okresie obowiązywania umowy o kredyt, jeżeli dla danego okresu lub dla danej kwoty oferuje się różne stopy oprocentowania kredytu i różną wysokość opłat.
Kiedy konsument powinien być informowany o RRSO?
RRSO powinna być podawana w reklamach kredytów, przed zawarciem umowy czyli na etapie przedstawienia oferty kredytowej konsumentowi, jak i w samej umowie zawartej z takim kredytobiorcą.
Co się tyczy reklamy, to informacja na temat RRSO powinna być podana przez kredytodawcę lub pośrednika kredytowego w sposób jednoznaczny, zrozumiały i widoczny na podstawie reprezentatywnego przykładu. Przy określaniu reprezentatywnego przykładu należy określić warunki umowy o kredyt konsumencki, na których kredytodawca lub pośrednik kredytowy spodziewa się zawrzeć co najmniej 2/3 umów danego rodzaju przy uwzględnieniu przez te umowy średniego okresu kredytowania, całkowitej kwoty kredytu i częstotliwości występowania na rynku umów danego rodzaju. Kredytodawca lub pośrednik kredytowy jest zobowiązany gromadzić odpowiednie dane w celu ustalenia na ich podstawie takiego reprezentatywnego przykładu.
Kredytodawca lub pośrednik kredytowy przed zawarciem umowy o kredyt konsumencki jest zobowiązany podać konsumentowi, na trwałym nośniku szereg danych m.in.: rzeczywistą roczną stopę oprocentowania. Więcej na temat praw kredytobiorcy na tym etapie pisałem tutaj: Uprawnienia konsumenta przed zawarciem umowy o kredyt konsumencki.
Rzeczywista roczna stopa oprocentowania powinna być ustalona, na podstawie informacji uzyskanych od konsumenta na temat składników kredytu preferowanego przez konsumenta, w szczególności co do czasu obowiązywania umowy kredytu i całkowitej kwoty kredytu.
Jeżeli konsument nie udzieli informacji tego rodzaju, kredytodawca lub pośrednik kredytowy może ustalić rzeczywistą roczną stopę oprocentowania, na podstawie reprezentatywnego przykładu.
Gdy dochodzi do zawarcia umowy kredytowej, to RRSO musi być w niej zamieszczona. Wskaźnik ten powinien być ustalony w dniu zawarcia umowy o kredyt konsumencki wraz z podaniem wszystkich założeń przyjętych do jego obliczenia. Jeżeli z postanowień umowy o kredyt wynika możliwość zmiany stopy oprocentowania kredytu i opłat uwzględnianych przy ustalaniu RRSO, których nie można określić w chwili jej ustalenia – rzeczywistą roczną stopę oprocentowania ustala się w oparciu o założenie, że stopa oprocentowania kredytu i opłaty pozostaną niezmienione przez cały czas obowiązywania umowy o kredytu.
W przypadku zmian umów o kredyt konsumencki zawartych przed 01 stycznia 2013 r. do obliczaniu RRSO przyjmuje się założenia dodatkowe określone w załączniku nr 4 w obecnym brzmieniu tj. po nowelizacji.
W pozostałym zakresie ustawa o kredycie konsumenckim nie została zmieniona, więc publikacje dotyczące kredytu konsumenckiego opublikowane na blogu w 2012 r. pozostają aktualne.
Trochę żałuję, że nie ma na stronach instytucji państwowych (np. NBP czy KNF) zamieszczonego żadnego „pół-oficjalnego” kalkulatora do wyliczenia RRSO. Wiem, że nie jest to takie łatwe rozwiązanie, ponieważ oferty mogą być różnie skonfigurowane – ale taka próba powinna być podjęta. Oczywiście nie ma takiego obowiązku, ale zdecydowanie ułatwiłoby to sprawę konsumentom.
Aktualnie przeciętny konsument nie może znaleźć rzetelnego kalkulatora przy pomoc, którego może samodzielnie obliczyć RRSO i zweryfikować ofertę przedsiębiorcy.
Niby tutaj jest jakiś, ale tylko do prostych pożyczek http://www.zanim-podpiszesz.pl/ . Do bardziej złożonych produktów nie nadaje się. Wystarczą raty malejące i koniec liczenia.
Przyznam szczerzę, że parę razy przyglądałem się tej stronie, ale nigdy do dołu nie dojechałem 🙁
Idę za karę klęczeć na grochu, że to przegapiłem. Osobiście obliczam koszty w oddzielnym programie, ale dobrze, jest komuś podrzucić link zewnętrzny. Nie jest to doskonałe narzędzie, ale zawsze.
Tam od razu klęczeć na usypisku z grochu, pod prześcieradło jedno ziarnko schować i będzie OK 😉