Tajemnica bankowa a egzekucja komornicza.

Prawo bankowe nakłada na banki obowiązek zachowania tajemnicy bankowej. Zagadnieniu temu poświęciłem na blogu odrębny wpis, znajdziesz go tutaj: Tajemnica bankowa – kogo i czego dotyczy. Tytułem wstępu do dzisiejszego tematu przypomnę tylko, że do zachowania tajemnicy bankowej zobowiązane są banki, jego pracownicy oraz osoby, za pośrednictwem których bank wykonuje czynności bankowe. Tajemnica ta obejmuje wszelkie informacje dotyczące czynności bankowych, klientów banku, a także osób ustanawiających zabezpieczenia na rzecz banku. Informacje objęte tajemnicą bankową mogą być ujawnione innym osobom i instytucjom tylko na podstawie przepisów ustawy lub na podstawie wyraźnego upoważnienia udzielonego bankowi przez osobę, która jest tajemnicą chroniona.

Wielu czytelników bloga poszukuje odpowiedzi na pytanie, czy bank może przekazać informacje objęte tajemnicą bankową komornikowi sądowemu? Dlatego nie mogło jej tutaj zabraknąć. 😉

Komornik może żądać od banku przekazania informacji.

Komornik wszczyna egzekucję przeciwko dłużnikowi, w tym celu aby zaspokoić wierzyciela, najczęściej ściągnąć dla niego dług pieniężny. Aby egzekucja mogła być skuteczna, komornik musi posiadać informacje o majątku dłużnika. Obowiązujące przepisy zapewniają komornikom uprawnienia umożliwiające pozyskanie takich danych w związku z prowadzoną egzekucją. Generalnie rzecz ujmując, komornik może żądać od uczestników postępowania egzekucyjnego złożenia wyjaśnień oraz występować do różnych instytucji, osób i podmiotów, które nie biorą udziału w tym postępowaniu w celu uzyskania stosownych informacji. Takimi podmiotami są także m.in. banki czy spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe (SKOK-i). Instytucje, osoby i podmioty, do których komornik zwrócił się ze swoim żądaniem mają obowiązek udzielić mu odpowiedzi. Za odmowę udzielenia informacji lub wyjaśnień albo za udzielenie informacji lub wyjaśnień świadomie fałszywych, komornik może nakładać grzywnę na osoby za to odpowiedzialne. Obecnie jej wysokość wynosi do 2000 zł.

Przepisem, który przewiduje obowiązek udzielenia przez bank komornikowi informacji objętych tajemnicą bankową jest art. 105 ust. 1 pkt 2 lit. ł Prawa bankowego. Zgodnie z nim, bank ma obowiązek udzielić informacji stanowiącej tajemnicę bankową na żądanie komornika sądowego w zakresie niezbędnym do prawidłowego prowadzenia postępowania egzekucyjnego, postępowania zabezpieczającego oraz wykonywania innych czynności wynikających z jego ustawowych zadań.

Już na pierwszy rzut oka widać, że przepis ten nie jest zbyt precyzyjny, a co za tym idzie problematyczny w stosowaniu. Przede wszystkim dlatego, że w żaden sposób nie mówi, co należy rozumieć pod pojęciem „zakres niezbędny do prawidłowego prowadzenia postępowania egzekucyjnego”?. Niektórzy komornicy sądowi zwracając się do banków o udzielenie informacji na jego podstawie, bardzo szeroko z korzyścią dla siebie interpretują to pojęcie. Zdarza się, że np. przy zajęciu rachunku bankowego żądają informacji na temat osób trzecich/podmiotów, które wpłacały pieniądze na rachunek dłużnika lub na rzecz, których dłużnik wypłaty z rachunku realizował. Bywa także, że żądają informacji na temat obrotów na rachunku bankowym za bardzo długi okres.

To czy występują okoliczności tego rodzaju, że zakres żądanych informacji od banku jest niezbędny dla prawidłowego prowadzenia egzekucji przez komornika zależy od okoliczności danej sprawy i trybu prowadzenia egzekucji. Bank nie ma jednak uprawnień do tego, aby badać zasadność wniosku komornika. Niemniej jednak, moim zdaniem żądanie komornika powinno zawierać należyte uzasadnienie, że przekazanie przez bank informacji objętych tajemnicą bankową jest niezbędne do prawidłowego prowadzenia egzekucji.

Bank może natomiast, a nawet ma taki obowiązek, zbadać wniosek komornika pod względem formalnym. Powinien zatem sprawdzić czy:

  • jego podstawa prawna jest prawidłowa,
  • pochodzi on od właściwego komornika,
  • dotyczy właściwego klienta.

Bank nie ponosi odpowiedzialności za szkodę wynikającą z ujawnienia tajemnicy bankowej przez komornika upoważnionego przez ustawę do żądania od banków udzielania informacji stanowiących tajemnicę bankową. Odpowiedzialność ponosi komornik, któremu te informacje zostały przekazane.

Środowisko bankowe od dłuższego czasu podnosi, że przesłanka sprowadzająca się do udzielenia informacji niezbędnych do prawidłowego prowadzenia postępowania egzekucyjnego jest zbyt ogólna i powinna zostać doprecyzowan, aby ograniczyć kontrowersje związane z żądaniami komorników.

Rekomendacje Rady Prawa Bankowego.

Rada Prawa Bankowego, która działa przy Związku Banków Polskich wydała w 2008 r. rekomendacje w sprawie zakresu informacji udzielanych komornikom sądowym żądanych na podstawie Prawa bankowego. Są to 3 rekomendacje, które zawierają następujące wytyczne dla banków:

  • bank nie jest zobowiązany do udzielania informacji stanowiących tajemnicę bankową, dotyczącą osób trzecich, na żądania komorników skierowane o udzielenie tych informacji. Udzielenie powyższych informacji w zakresie żądanym przez komornika sądowego spowodowałoby naruszenie tajemnicy bankowej wobec podmiotów, przeciwko którym nie jest prowadzone postępowanie egzekucyjne, wykraczałoby zatem poza ustawowe upoważnienie banków do udzielenia komornikom sądowym informacji;
  • przekazanie informacji dotyczących obrotów na rachunku bankowym w nieograniczonym przedziale czasowym, w świetle przywołanych przepisów, stanowi nadużycie przez komorników prawa do żądania informacji objętych tajemnicą bankową;
  • brak zajęcia wierzytelności z rachunku bankowego wyklucza możliwość udzielenia komornikowi jakiejkolwiek informacji o rachunkach dłużnika. Uprawnienia do żądania informacji o posiadaczu rachunku przysługują komornikowi wyłącznie wówczas, gdy do banku wpłynęło zajęcie wierzytelności z rachunku bankowego, z innych wierzytelności i praw majątkowych przeciwko dłużnikowi.

Praktyka nie jest wolna od kontrowersji.

Trzeba jednak pamiętać, że powyższe rekomendacje nie są źródłem powszechnie obowiązującego prawa i mają jedynie charakter „miękkich” zaleceń dla banków. Praktyka związana z przekazywaniem informacji objętych tajemnicą bankową komornikom nadal nie jest wolna od kontrowersji. Najczęściej dotyczą one przypadków, o których wspomina  pierwsza z rekomendacji tj. gdy informacje mają dotyczyć osób trzecich, przeciwko którym nie jest prowadzona egzekucja, np. w celu ustalenia przez komornika ewentualnych należności przypadających dłużnikowi od takich osób, a następnie ich zajęcia w toku egzekucji. Jest to zagadnienie dyskusyjne. Są zwolennicy poglądu zaprezentowanego w rekomendacji oraz przeciwnicy, którzy twierdzą, że komornik ma prawo żądać od banku tego rodzaju informacji w związku z prowadzoną egzekucją.

Ci pierwsi podzielają stanowisko wyrażone przez Sąd Rejonowy w Szczecinie w postanowieniu z dnia 19 lutego 2008 roku (sygn. akt XV Co 9488/07), który podniósł, iż w jego ocenie domaganie się udzielenia danych kontrahentów, z którymi dłużnik realizuje przepływy finansowe nie jest uprawnione, jako że nie stanowi informacji niezbędnych do prawidłowego prowadzenia postępowania egzekucyjnego, zatem nie jest objęte dyspozycją przepisu art. 105 ust. 1 pkt 2 lit. ł Prawa bankowego. Sąd w rozpatrywanej przez siebie sprawie uznał także, że wyjaśnienia i informacje zbierane przez komornika nie mogą wykraczać poza granice wniosku egzekucyjnego oraz nie mogą się stać próbą zastąpienia przepisów, dotyczących postępowania o wyjawienie majątku z art. 913 i nast. k.p.c.

Jeżeli komornik zajmuje rachunek bankowy dłużnika (a ściślej mówiąc dokonuje zajęcia wierzytelności dłużnika z rachunku bankowego) to bank, o ile nie zachodzą przeszkody w zrealizowaniu zajęcia, ma obowiązek przekazać środki pieniężne na nim zgromadzone. Tutaj więcej na ten temat: Egzekucja komornicza z rachunku bankowego. Do przeprowadzenia egzekucji w tym trybie nie jest jednak niezbędne przekazanie danych na temat osób czy podmiotów, które są płatnikami lub odbiorcami przy płatnościach realizowanych z wykorzystaniem zajętego rachunku dłużnika.

Przekazanie przez bank komornikowi informacji związanych ze szczegółową historią operacji na rachunku może narazić bank na zarzut złamania obowiązku przestrzegania tajemnicy bankowej. W przypadku odmowy,  bank może natomiast narazić się na zarzut nie realizowania obowiązku udzielania informacji komornikowi, zgodnie z obowiązującymi przepisami. Czyli z jednej strony młot, z drugiej kowadło.

Z doświadczenia mogę napisać, że część komorników (ale nie tylko, gdyż niektórych urzędów skarbowych również to dotyczy) nadużywa swoich uprawnień związanych z żądaniem od banków danych stanowiących tajemnicę bankową, traktując je nie jako podmioty, które są obowiązane ściśle przestrzegać przepisów związanych z tą tajemnicą, a jako swoisty bank informacji i danych na potrzeby prowadzonych przez siebie postępowań. Przepisy dotyczące postępowania egzekucyjnego przewidują przecież instytucję ustalenia składników majątku dłużnika. Nieuzasadnione żądanie komornika przekazania informacj objętych tajemnicą bankową, w szczególności danych osób trzecich nie będących uczestnikami tego postępowania, można zakwalifikować jako obchodzenie tych przepisów.

Udostępnij:
  • email
  • Facebook
  • LinkedIn
  • Twitter
  • Google Bookmarks
  • Wykop
  • RSS

Podobne tematy:

19 Komentarzy do Tajemnica bankowa a egzekucja komornicza.

  1. Ola pisze:

    Na mój głos może Pan na pewno liczyć:) Mam nadzieję, że liczba odwiedzin szybko się po tym konkursie podwoi;)

  2. Kamysto pisze:

    A ja tu jestem po raz pierwszy i blog muszę przyznać mi się podoba. Fachowe porady, pozdrawiam.

  3. kamil pisze:

    Czy właściciel rachunku może dowiedzieć się jakie dane dokładnie żądał komornik przy zajęciu egzekucyjnym z rachunku bankowego?

  4. kasia pisze:

    czy Komornik Sądowy prowadząy egzekucję z rachunku ma prawo wezwać bank do przesłania wykazu operacji bankowych na rachunku dłużnika za ostatnie 6 miesiecy

    • Rafał Skiba pisze:

      Jeżeli uznać, że są to informacje niezbędne do prawidłowego prowadzenia postępowania egzekucyjnego to tak. Nie jest to jednak zagadnienie wolne od kontrowersji. Dywagacje w powyższym wpisie dotyczą tej kwestii. Będzie to bowiem przekazanie przez bank komornikowi informacji związanych ze szczegółową historią operacji na rachunku bankowym.

  5. kasia pisze:

    Dziękuje panu za odpowiedż

  6. Jerzy pisze:

    Jeśli o komornictwie mowa to polecam usługi M. Piotrowskiego <a href="komornik sądowy wrocław śródmieście" Wyciągnął mnie ze sporych tarapatów. Bardzo ciekawy blog. Czekam na kolejne wpisy.

  7. Lucy pisze:

    Witam, a jak sie ma Ustawa o ochronie danych osobowych do faktu, gdy komornik zamieszczajac ogloszenie o licytacji, obwieszcza rowniez wszem i wobec nazwisko dluznika? Czy to jest zgodne z prawem?

  8. Lucy pisze:

    Dziekuje za odpowiedz. Zamiescilam rowniez kilka pytan pod artykulem „Egzekucja komornicza z nieruchomosci”, ale moj post wciaz czeka na moderacje:) Bede niezmiernie wdzieczna. Pozdrawiam serdecznie.

  9. Linka pisze:

    A czy komornik ma prawo ujawnić wierzycielowi informacje objęte tajemnicą bankową tj. historię konta bankowego z 6 miesięcy, lub dłużej?

  10. jolanta pisze:

    mam pytanie jak napisac pisemny wniosek z moim zadaniem do komornika gdyz komornik zajal konto bankowe na ktorym sa wplywy renty rodzinnej na syna ktory sie uczy i jest to jedyny dochod w rodzinie prosze o pomoc

  11. KASIA pisze:

    czy przy egzekucji z rachunku bankowego alimenty od Pana X bank sam powinien zwolnić

  12. mirka pisze:

    Czy bank może udzielić pożyczki,pomimo,że na rachunku kredytobiorcy jest blokada komornicza?Następnie zablokować udzieloną pożyczkę na zajęcie komornicze.

Dodaj komentarz

Twój adres email nie zostanie opublikowany. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem *