Ustawa o usługach płatniczych – to warto wiedzieć.

Od dnia 24 października 2011 r. obowiązuje ustawa o usługach płatniczych z 19 sierpnia 2011 r. (Dz. U. Nr 199, poz. 1175). Ustawa ta wdrożyła do polskiego prawa postanowienia dyrektywy 2007/64/WE Parlamentu Europejskiego i  Rady z 13 listopada 2007 r. (tzw. dyrektywy PSD) określającej zasady wykonywania usług płatniczych na terenie Europejskiego Obszaru Gospodarczego (kraje Unii Europejskiej oraz Norwegia, Lichtenstein, Islandia). Dyrektywa PSD ma na celu unormowanie sposobów  świadczenia usług płatniczych oraz uregulowanie działalności polegającej na ich świadczeniu w krajach Europejskiego Obszaru Gospodarczego.

Jeśli dokonujesz transakcji płatniczych np. przy użyciu karty płatniczej albo w formie polecenia przelewu ten wpis przybliży Tobie założenia ustawy, która się do nich odnosi.

Co reguluje ustawa o usługach płatniczych? 

Ustawa o usługach płatniczych jest pierwszą kompleksową regulacją dotyczącą usług płatniczych w polskim prawie. Od dnia jej wejścia w życie  świadczenie usług płatniczych ma charakter działalności regulowanej i jest objęte nadzorem Komisji Nadzoru Finansowego.

Generalnie rzecz ujmując, ustawa określa:

– warunki świadczenia usług płatniczych, w szczególności dotyczące postanowień umownych i wymogów w zakresie udzielania informacji o usługach płatniczych;

– prawa i obowiązki stron wynikające z umów o świadczenie usług płatniczych a także, zakres odpowiedzialności dostawców tych usług z tytułu ich wykonywania;

– zasady prowadzenia działalności polegającej na świadczeniu usług płatniczych oraz zasady sprawowania nadzoru nad podmiotami, które je świadczą.

Co jest usługą płatniczą zgodnie z ustawą?

Pod pojęciem usług płatniczych zgodnie z ustawą należy rozumieć takie usługi jak:

– prowadzenie rachunków płatniczych oraz przyjmowanie gotówkowych wpłat  i dokonywanie wypłat gotówkowych z użyciem tych rachunków,

– wykonywanie transakcji płatniczych w formie polecenia zapłaty, polecenia przelewu (w tym zleceń stałych), przy użyciu karty płatniczej lub podobnego instrumentu płatniczego,

– wydawanie  instrumentów płatniczych (np. kart płatniczych),

– zawieranie umów z przedsiębiorcami o przyjmowanie zapłaty przy użyciu instrumentów płatniczych,

– realizowanie przekazów pieniężnych.

Ponadto przepisy ustawy o usługach płatniczych stosuje się do  płatności przekazywanych przedsiębiorcom telekomunikacyjnym, którzy są pośrednikami między użytkownikiem zlecającym transakcję płatniczą a odbiorcą w przypadku, gdy transakcja płatnicza jest wykonana przy użyciu urządzenia telekomunikacyjnego, cyfrowego lub informatycznego.

Przepisy ustawy nie znajdują zastosowania do transakcji rozliczanych przy pomocy czeków, weksli, voucherów, przekazu pocztowego czy wyłącznie za pomocą gotówki.

Kto powinien stosować ustawę w swojej działalności?

Ustawę zobowiązani są stosować  dostawcy usług płatniczych, którymi są: banki krajowe, oddziały banków zagranicznych, oddziały instytucji kredytowych, instytucje pieniądza elektronicznego, publiczny operator pocztowy, spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe (SKOK-i) oraz tzw. punkty świadczenia usług płatniczych. Dostawcami usług płatniczych zobowiązanymi do stosowania ustawy są także inne podmioty wykonujące np. międzynarodowe przekazy pieniężne, przyjmujące wpłaty na rachunki bankowe, wydające karty płatnicze i rozliczające operacje zrealizowane przy ich pomocy czy realizujące płatności internetowe.

Dostawcy usług płatniczych, którzy prowadzili działalność przed wejściem w życie ustawy mają obowiązek dostosować do jej wymogów zapisy swoich umów regulaminów określających zasady świadczenia usług płatniczych w terminie 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy. Termin ten upływa 24 października 2012 r.

Nowi dostawcy usług płatniczych na rynku finansowym.

Zgodnie z ustawą na rynku finansowym pojawią się nowi dostawcy usług płatniczych: instytucje płatnicze oraz biura usług płatniczych.

Instytucja płatnicza, aby rozpocząć działalność powinna  uzyskać zezwolenie wydane przez KNF. Po jego uzyskaniu może świadczyć klientom usługi płatnicze, określone w ustawie,  w tym także te, które wcześniej świadczyły tylko banki (m.in. prowadzenie rachunków płatniczych, realizację przelewów lub poleceń zapłaty). Do instytucji płatniczej stosuje się tzw. zasadę jednolitego paszportu, co oznacza, że może ona świadczyć usługi płatnicze w dowolnym kraju Europejskiego Obszaru Gospodarczego bez lokalnego zezwolenia, jeśli wcześniej uzyskała już takie zezwolenie w jednym z krajów tego obszaru.

Instytucja płatnicza powinna posiadać odpowiedni poziom funduszy własnych oraz kapitału założycielskiego dostosowany do rodzaju i skali prowadzonej działalności (od  20 000 euro w przypadku prostych usług płatniczych do 125 000 euro przy najbardziej skomplikowanych).  Powinna także zatrudniać kompetentną kadrę, przestrzegać wymogów zarządzania ryzykiem i przeciwdziałania praniu pieniędzy oraz zapewniać zabezpieczenie środków pieniężnych przyjmowanych od klientów.

Biuro usług płatniczych może świadczyć usługi płatnicze w ograniczonym zakresie (przekazy pieniężne, wpłaty na rachunki), oraz na ograniczoną skalę (obroty nie większe niż 500 tys. euro miesięcznie). Do biura usług płatniczych nie stosuje się zasady jednolitego paszportu. Działalność gospodarczą polegającą na prowadzeniu biura usług płatniczych może prowadzić osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna nie będąca osobą prawną, której ustawa przyznaje zdolność prawną. Świadczenie usług  płatniczych w formie biura usług płatniczych nie wymaga zezwolenia, ale należy uzyskać wpis do rejestru, który prowadzi KNF. Biuro  usług płatniczych również jest obowiązane w swojej działalności zabezpieczać środki pieniężne klientów.

Co ustawa oznacza dla klientów dostawców  usług  płatniczych?

Ustawa o usługach płatniczych podnosi standardy świadczenia usług płatniczych przez dostawców takich usług oraz zwiększa zakres ochrony ich klientów.

Do najważniejszych rozwiązań przewidzianych przez ustawę należy zaliczyć: 

– rozdzielenie przedmiotu działalności instytucji płatniczej i środków pieniężnych z tytułu świadczenia usług płatniczych od ewentualnej, innej dodatkowej działalności gospodarczej takiej instytucji i środków pieniężnych, które służą wykonywaniu dodatkowej działalności;

obowiązek posiadania przez instytucje płatnicze i biura usług płatniczych ubezpieczeń lub gwarancji bankowych na zabezpieczenie wypłat środków klientów w razie niewykonania lub nienależytego wykonania transakcji;

– wyłączenie środków pieniężnych klientów z ogólnej masy upadłości, w razie ogłoszenia upadłości dostawcy usług płatniczych.

Ustawa określa również liczne obowiązki, które obciążają dostawców usług płatniczych. Obowiązki te związane są z udzielaniem klientom informacji o wszelkich należnych opłatach z tytułu transakcji płatniczej, kwocie transakcji, maksymalnym czasie wykonania transakcji, danych koniecznych do wykonania zlecenia płatniczego, informacji umożliwiających zidentyfikowanie transakcji.

Jeżeli transakcja związana jest z przeliczaniem kursów walut, klient powinien także poznać wysokość kursu, po którym transakcja zostanie wykonana. Przy transakcjach poniżej kwoty 30 euro lub z limitem wydatków do 150 euro (tzw. mikropłatności) klient otrzyma od dostawcy jedynie podstawowe informacje. Klient może cofnąć zgodę na dokonanie transakcji do momentu otrzymania zlecenia przez dostawcę, ale dostawca może pobrać opłatę za odwołanie zlecenia.

Co ważne dla klientów, ustawa wprowadziła krótkie terminy realizacji transakcji płatniczych. Transakcja powinna zostać zrealizowana (poprzez uznanie rachunku) nie później niż do końca następnego dnia roboczego po złożeniu zlecenia, przy czym w przypadku zlecenia w formie papierowej ten termin może być przedłużony o jeden dzień.

Dostawca usług płatniczych ponosi pełną odpowiedzialność za nieprawidłowości w realizacji transakcji (opóźnienie, niedojście środków, potrącenie jakichkolwiek kwot z kwoty transakcji itp.).

Usługi płatnicze z wykorzystaniem instrumentów płatniczych.

W przypadku usług płatniczych z wykorzystaniem instrumentów płatniczych (np. kart płatniczych) ustawa przewiduje:

– obowiązek zgłoszenia przez klienta instytucji płatniczej lub wskazanemu podmiotowi utraty, kradzieży, sprzeniewierzenia lub nieuprawnionego użycia instrumentu płatniczego, jeśli takie miało miejsce;

– obowiązek powiadomienia dostawcy usług płatniczych przez klienta o nieautoryzowanej, niewykonanej lub nienależycie wykonanej transakcji przy użyciu instrumentu płatniczego. W przypadku braku takiego zgłoszenia roszczenia klienta z tytułu transakcji wygasają po upływie 13 miesięcy;

– obowiązek dostawcy usług płatniczych polegający na udowodnieniu okoliczności, wskazujących na autoryzację transakcji przez klienta (w razie wystąpienia ww. zgłoszenia) lub potwierdzających, że klient umyślnie lub w wyniku rażącego niedbalstwa doprowadził do nieautoryzowanej transakcji;

– konieczność niezwłocznego zwrotu kwoty nieautoryzowanej transakcji przez dostawcę oraz odpowiedzialność klienta do równowartości 150 euro za nieautoryzowane transakcje, dokonane bez winy klienta do momentu zgłoszenia zdarzenia dostawcy;

– zakaz wysyłania klientowi niezamówionego  instrumentu płatniczego, z wyjątkiem sytuacji, gdy podlega on wymianie;

– odpowiedzialność dostawcy instrumentu płatniczego za ryzyko, związane z wysłaniem instrumentu do klienta.

Różne obowiązki względem konsumenta i przedsiębiorcy.

Obowiązki dostawców usług płatniczych są zróżnicowane w zależności od tego czy odbiorcą usług jest konsument czy przedsiębiorca. W relacji z konsumentem przepisy ustawy są bezwzględnie obowiązujące, co oznacza, że postanowienia umów o usługi płatnicze nie mogą być mniej korzystne dla klientów niż przepisy ustawy. Postanowienia umów o usługi płatnicze mniej korzystne niż przepisy ustawy są nieważne, a w ich miejsce stosuje się odpowiednie przepisy ustawy.

W relacjach dostawców usług płatniczych z przedsiębiorcami wiele przepisów ustawy ma charakter dyspozytywny. Oznacza to, że takie przepisy można  zmieniać  lub uchylić  na  mocy  umowy zawieranej przez dostawcę z przedsiębiorcą. Jeżeli prowadzisz działalność gospodarczą lub zawodową jako  przedsiębiorca, zwracaj szczególną uwagę na treść umów i regulaminów stosowanych przez dostawców, z usług których korzystasz.

Udostępnij:
  • email
  • Facebook
  • LinkedIn
  • Twitter
  • Google Bookmarks
  • Wykop
  • RSS

Podobne tematy:

Dodaj komentarz

Twój adres email nie zostanie opublikowany. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem *