Kiedy może pomóc Rzecznik Finansowy?
W publikacji na temat rozpatrywania reklamacji przez bank i inne podmioty rynku finansowego obiecałem, że napiszę również wkrótce o Rzeczniku Finansowym. A, że u mnie – cytując bohatera pewnej polskiej komedii – słowo droższe od pieniędzy 🙂 , niniejszym to czynię. Rzecznik Finansowy ma dbać o prawa klientów banków, SKOK-ów czy ubezpieczycieli i dlatego dobrze wiedzieć, czym się zajmuje i kiedy można zwrócić się do niego o pomoc w swojej sprawie.
Rzecznik Finansowy zastąpił Rzecznika Ubezpieczonych.
Z dniem wejścia w życie ustawy o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego i o Rzeczniku Finansowym, Rzecznik Finansowy został powołany w miejsce funkcjonującego do tej pory Rzecznika Ubezpieczonych. Rzecznik Finansowy powoływany jest na 4 letnią kadencję i może nim zostać osoba wyróżniająca się wiedzą w zakresie funkcjonowania rynku finansowego i regulacji prawnych tworzących jego otoczenie oraz posiadająca co najmniej siedmioletnie doświadczenie zawodowe w tym obszarze. Siedziba rzecznika znajduje się w Warszawie. Koszty działalności Rzecznika i jego administracji ponoszą podmioty rynku finansowego, czyli krajowe zakłady ubezpieczeń, banki, instytucje płatnicze, spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, towarzystwa funduszy inwestycyjnych, powszechne towarzystwa emerytalne, firmy inwestycyjne, biura usług płatniczych, instytucje pożyczkowe. Wszystkie one nazywane są zbiorczo podmiotami rynku finansowego a będąc ich klientem w razie naruszenia Twoich praw możesz zwrócić się o pomoc do Rzecznika Finansowego.
Jakie kompetencje posiada Rzecznik Finansowy?
Generalnie rzecz ujmując, Rzecznik Finansowy ma reprezentować interesy klientów podmiotów rynku finansowego i ma za zadanie podejmować działania w zakresie ich ochrony. Do działań tych zalicza się w szczególności:
- rozpatrywanie wniosków w indywidualnych sprawach, wniesionych na skutek nieuwzględnienia roszczeń klienta przez podmiot rynku finansowego w trybie rozpatrywania reklamacji;
- rozpatrywanie wniosków dotyczących niewykonania czynności wynikających z reklamacji rozpatrzonej zgodnie z wolą klienta, jeśli nie nastąpiło to w terminie określonym w odpowiedzi na reklamację nie dłuższym niż 30 dni;
- opiniowanie projektów aktów prawnych dotyczących organizacji i funkcjonowania podmiotów rynku finansowego;
- występowanie do właściwych organów z wnioskami o podjęcie inicjatywy ustawodawczej albo wydanie lub zmianę innych aktów prawnych w sprawach dotyczących organizacji i funkcjonowania rynku finansowego;
- informowanie właściwych organów nadzoru i kontroli o dostrzeżonych nieprawidłowościach w funkcjonowaniu podmiotów rynku finansowego;
- inicjowanie i organizowanie działalności edukacyjnej i informacyjnej w dziedzinie ochrony interesów klientów podmiotów rynku finansowego.
Dla klientów instytucji będących podmiotami rynku finansowego w sprawach indywidualnych najważniejsze są dwie pierwsze kompetencje.
Poza tym, przy Rzeczniku prowadzone są pozasądowe postępowania w sprawie rozwiązywania sporów między klientami podmiotów rynku finansowego a tymi podmiotami, w czym będzie mowa poniżej.
Kiedy Rzecznik może podjąć czynności?
Rzecznik podejmuje swoje czynności z urzędu (tj. z własnej inicjatywy) lub na wniosek, który otrzymał. Wniosek może pochodzić od klienta podmiotu rynku finansowego, jeżeli nie zostały uwzględnione jego roszczenia w trybie rozpatrywania reklamacji. Skargę czy wniosek we własnej sprawie można złożyć do Rzecznika Finansowego po wyczerpaniu procedury reklamacyjnej, o której pisałem w publikacji Rozpatrywanie reklamacji przez bank i inne podmioty rynku finansowego. Można zrobić to również wtedy, gdy podmiot rynku finansowego nie udzielił w terminie odpowiedzi na reklamację, oraz w sytuacji, gdy nie dopełnił innych obowiązków wynikających z ustawy o rozpatrywaniu reklamacji. Wniosek czy skargę do Rzecznika Finansowego można złożyć także wówczas, gdy podmiot rynku finansowego uwzględnił wprawdzie reklamację zgodnie z wolą swojego klienta ale jej nie wykonał w wyznaczonym przez siebie terminie, nie dłuższym niż 30 dni.
Wniosek do Rzecznika może złożyć także właściwy organu nadzoru, kontroli lub inny organu władzy publicznej.
Po zapoznaniu się ze skierowanym do niego wnioskiem, Rzecznik Finansowy może:
1) podjąć czynność;
2) wskazać wnioskodawcy przysługujące mu prawa i środki działania;
3) przekazać sprawę według właściwości;
4) skierować sprawę do pozasądowego postępowania w sprawie rozwiązywania sporów między klientem a podmiotem rynku finansowego, o którym będzie mowa poniżej;
5) nie podjąć czynności, o czym powinien zawiadomić wnioskodawcę oraz osobę, której sprawa dotyczy.
Podejmując czynność Rzecznik Finansowy bada, czy działanie lub zaniechanie podmiotu rynku finansowego nie naruszyło praw lub interesów klienta. W tym celu może występować do podmiotów rynku finansowego oraz innych podmiotów, których działalność wiąże się z rozpatrywaną sprawą, o udzielenie informacji lub wyjaśnień, udostępnienie akt oraz dokumentów, w tym również w sprawach indywidualnych albo związanych z nieprawidłową obsługą klientów, świadczonej przez podmioty rynku finansowego. Wystąpienie o udzielenie informacji lub wyjaśnień w sprawach indywidualnych może nastąpić tylko za zgodą klienta, którego sprawa dotyczy.
Po zbadaniu sprawy Rzecznik Finansowy może:
1) poinformować wnioskodawcę, że nie stwierdził naruszenia jego praw lub interesów;
2) zwrócić się do podmiotu rynku finansowego, w którego działalności stwierdził naruszenie praw lub interesów klientów, o ponowne rozpatrzenie sprawy;
3) zwrócić się o zbadanie sprawy do właściwego organu, w szczególności do Komisji Nadzoru Finansowego, Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, prokuratury albo organów kontroli państwowej, zawodowej lub społecznej.
Rzecznik Finansowy jest także uprawniony do tego, aby wytoczyć powództwo na rzecz klientów podmiotów rynku finansowego w sprawach dotyczących nieuczciwych praktyk rynkowych dotyczących działalności tych podmiotów. Może również za zgodą powoda wziąć udział w toczącym się już postępowaniu.
Rzecznik Finansowy w zakresie swojej właściwości może także wytaczać powództwo w sprawach o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone. Podmiot rynku finansowego, na wniosek Rzecznika Finansowego, ma obowiązek przekazać wzorzec umowy o świadczenie usług, którym posługuje się w swojej działalności, oraz inne dokumenty i formularze stosowane przy zawieraniu i wykonywaniu tych umów, w terminie 14 dni od dnia otrzymania wniosku.
Podmiot rynku finansowego, który otrzymał wniosek Rzecznika w sprawach objętych zakresem jego działalności, jest obowiązany niezwłocznie, nie później niż w terminie 30 dni od dnia otrzymania wniosku, poinformować Rzecznika o podjętych działaniach lub zajętym stanowisku oraz przekazać żądane dokumenty.
Spór można rozstrzygnąć w pozasądowym postępowaniu przy Rzeczniku Finansowym.
Spór między klientem a podmiotem rynku finansowego może być zakończony w drodze pozasądowego postępowania, przeprowadzonego przez Rzecznika Finansowego. Takie postępowanie przeprowadzane jest na wniosek klienta podmiotu rynku finansowego.
Jednak Rzecznik może odmówić wszczęcia postępowania, jeśli:
1) klient nie wyczerpał drogi postępowania reklamacyjnego;
2) wniosek służy spowodowaniu uciążliwości dla drugiej strony;
3) spór jest lub był rozpatrywany przez sąd, inny organ powołany do rozpoznania spraw danego rodzaju lub podmiot uprawniony do przeprowadzenia pozasądowego rozwiązywania sporów;
4) rozpatrzenie sporu spowodowałoby poważne zakłócenie skutecznego przeprowadzenia postępowania przy Rzeczniku;
5) klient nie uiścił stosownej opłaty i nie został od niej zwolniony.
Podmiot rynku finansowego ma obowiązek wziąć udział w postępowaniu.
W trakcie postępowania Rzecznik zapoznaje podmiot rynku finansowego z roszczeniem klienta, przedstawia stronom postępowania przepisy prawa mające zastosowanie w sprawie oraz propozycję zakończenia sporu. Jeżeli strony sporu nie osiągnęły porozumienia co do polubownego zakończenia postępowania, Rzecznik sporządza opinię, która zawiera w szczególności ocenę prawną stanu faktycznego w przedmiotowym postępowaniu.
Z przebiegu postępowania sporządza się w terminie 14 dni od dnia jego zakończenia protokół, który powinien zawierać propozycje zakończenia sporu oraz informację o sposobie zakończenia sporu. Odpis protokołu doręcza się stronom w ciągu 7 dni od dnia jego sporządzenia. Do protokołu, załącza się opinię, o której mowa wyżej w przypadku jej sporządzenia.
Szczegółowy tryb postępowania w sprawach toczących się w drodze postępowania pozasądowego postępowania przed Rzecznikiem Finansowym określa Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia z dnia 14 stycznia 2016 r. w sprawie pozasądowego postępowania przed Rzecznikiem Finansowym (Dz. U. z dnia 20 stycznia 2016 r.).
Dzięki za użyteczne informacje