Wpisy dla kategorii: egzekucja wierzytelności

Nakaz zapłaty – kiedy można go uzyskać?

Być może masz dłużnika, który nie spłacił w terminie swojego długu i zastanawiasz się nad skierowaniem sprawy do sądu. Instrumentem prawnym, który stosowany jest powszechnie w praktyce w sprawach o dochodzenie roszczeń pieniężnych jest sądowy nakaz zapłaty. Jednak nie w każdej sprawie będzie możliwe wydanie takiego nakazu przez sąd. Aby tak się stało muszą być spełnione określone warunki.

Czym jest nakaz zapłaty?

Nakaz zapłaty jest orzeczeniem wydanym przez sąd w sytuacji, gdy wierzyciel dochodzi roszczenia pieniężnego od dłużnika. Wydanie nakazu zapłaty ma uprościć i przyśpieszyć wyegzekwowanie zapłaty.  Sąd lub referendarz sądowy wydaje nakaz zapłaty na podstawie oświadczeń i dowodów przedstawionych w pozwie złożonym przez wierzyciela. Odbywa się to na posiedzeniu niejawnym bez wyznaczania rozprawy. Strony nie biorą udziału w tym posiedzeniu. Pozwany dłużnik nie otrzymuje pozwu przed wydaniem nakazu zapłaty. Zazwyczaj o sprawie dowiaduje się i odpis pozwu otrzymuje w chwili doręczenia mu nakazu zapłaty. Po jego otrzymaniu dłużnik może zapłacić zasądzoną na rzecz wierzyciela kwotę albo zaskarżyć nakaz zapłaty w odpowiednim terminie. Niezaskarżony nakaz zapłaty wywiera takie skutki prawne jak prawomocny wyrok sądowy.

Ułatwienia w dochodzeniu wierzytelności.

Dochodzenie zapłaty od dłużnika bywa w Polsce rzeczą niełatwą i czasochłonną. Od czasu do czasu ustawodawca podejmuje próby poprawienia tego stanu rzeczy. 01 czerwca 2017 r. wchodzi w życie ustawa z dnia 07 kwietnia 2017 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ułatwienia dochodzenia wierzytelności (Dz. U. 2017 poz. 933). Ustawa ta zmienia 11 obowiązujących ustaw i wprowadza rozwiązania mające w założeniu wzmocnić pozycję wierzyciela w skutecznym uzyskiwaniu zapłaty od dłużnika. Nowe rozwiązania mają również zwiększyć możliwości oceny wiarygodności płatniczej kontrahenta, wprowadzając ułatwienia w pozyskiwaniu informacji z biur informacji gospodarczych oraz powołując do życia Rejestr Należności Publicznoprawnych.

Ustawa nowelizująca zmienia m.in. kodeks cywilny, kodeks postępowania cywilnego, ustawę o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, prawo zamówień publicznych, ustawę o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym, ustawę o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych. Poniżej przedstawiam najważniejsze zmiany wprowadzone w celu ułatwienia dochodzenia wierzytelności.

Udzielenie przez bank komornikowi informacji stanowiących tajemnicę bankową.

Cztery lata temu opublikowałem na blogu wpis: Tajemnica bankowa a egzekucja komornicza, poświęcony kwestii przekazywania przez bank komornikowi informacji objętych tajemnicą bankową. Od tamtego czasu stan prawny wówczas opisany uległ zmianie, dlatego w dzisiejszej publikacji przybliżę ten temat z punktu widzenia aktualnej regulacji.

Niezmiennym nadal pozostało to, że banki i ich pracownicy mają obowiązek zachowania tajemnicy bankowej, który obejmuje wszelkie informacje dotyczące czynności bankowych dokonywanych przez klientów banku, a także osób ustanawiających zabezpieczenia na rzecz banku. Po więcej informacji na ten temat odsyłam tutaj: Tajemnica bankowa – kogo i czego dotyczy?.

Jakich informacji komornik może żądać od banku?

Informacje objęte tajemnicą bankową mogą być ujawnione przez bank innym osobom lub instytucjom tylko na podstawie  przepisów ustawowych  lub na podstawie wyraźnego upoważnienia  udzielonego przez osobę, której chronione informacje dotyczą. W odniesieniu do komornika sądowego takim przepisem jest art. 105 ust. 1 pkt 2 lit. ł) ustawy prawo bankowe, określający obowiązek banków udzielania komornikowi na jego żądanie informacji stanowiących tajemnicę bankową.

Poprzednie brzmienie tego przepisu było nieprecyzyjne i prowadziło do praktycznych problemów, o których wspominałem we wcześniejszej publikacji przywołanej na wstępie. Przepis ten formułował jedynie dyspozycję, że bank ma obowiązek udzielić informacji stanowiącej tajemnicę bankową na żądanie komornika sądowego w zakresie niezbędnym do prawidłowego prowadzenia postępowania egzekucyjnego, postępowania zabezpieczającego oraz wykonywania innych czynności wynikających z jego ustawowych zadań.

Rachunek rodzinny wolny od zajęcia egzekucyjnego.

W ciągu ostatnich miesięcy weszło w życie sporo zmian w przepisach prawnych regulujących działalność banków i innych instytucji finansowych. O niektórych  możesz przeczytać w poprzednich wpisach na tym blogu. Dzisiaj, tj. 20 sierpnia 2016 r. wchodzą w życie kolejne. Wprowadza je ustawa z dnia 10 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw. Wśród tych innych, zmienianych ustaw jest ustawa Prawo bankowe, zaś zmianą, którą chciałbym dzisiaj przybliżyć jest wprowadzenie nowego rodzaju rachunku bankowego, jakim jest rachunek rodzinny. Jego nazwa jest trochę myląca, gdyż może kojarzyć się z uniwersalnym rachunkiem otwartym w banku dla całej rodziny. Jest to jednak specjalny rachunek, który może być otwarty tylko w określonym celu jakim jest obsługa transferu środków pieniężnych pochodzących ze świadczeń socjalnych niepodlegających egzekucji.

Kto może otworzyć rachunek rodzinny?

Rachunek rodzinny może być otwarty w banku wyłączne dla osoby fizycznej, której przyznano niepodlegające egzekucji dodatki, zasiłki oraz inne kwoty, o których mowa w art. 833 § 6 i 7 Kodeksu postępowania cywilnego z wyjątkiem świadczeń alimentacyjnych. Będą to więc świadczenia 500 plus, świadczenia rodzinne, dodatki rodzinne, pielęgnacyjne, porodowe, dla sierot zupełnych, zasiłki dla opiekunów, świadczenia z pomocy społecznej, świadczenia integracyjne. Rachunek rodzinny może być przeznaczony tylko do wpłacania pieniędzy pochodzących z takich świadczeń. Nie może być on zasilany wpływami pieniężnymi z innych źródeł np. z wynagrodzenia za pracę, alimentów, rent czy emerytur. Co również ważne, rachunek rodzinny nie może być rachunkiem wspólnym prowadzonym dla kilku osób fizycznych.

Bankowy tytuł egzekucyjny – to już jest koniec.

W dniu 27 listopada 2015 r. wchodzi w życie ustawa z dnia 25 września 2015 r. o zmianie ustawy – Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw (Dz. 2015 poz. 1854). Wprowadza ona bardzo ważne zmiany, gdyż m.in. uchyla art. 96-98 ustawy Prawo bankowe, czyli przepisy regulujące zasady wystawiania przez banki bankowych tytułów egzekucyjnych. Oznacza to, że bankowy tytuł egzekucyjny zostaje wyeliminowany z systemu prawnego i banki nie będą mogły się nim już posługiwać.

Przepisy regulujące bankowy tytuł egzekucyjny zostały uchylone.

W oparciu o uchylone przepisy  banki mogły na podstawie ksiąg bankowych lub innych dokumentów związanych z dokonywaniem czynności bankowych, wystawiać bankowe tytuły egzekucyjne. Bankowy tytuł egzekucyjny (b.t.e.) mógł być podstawą egzekucji prowadzonej według przepisów Kodeksu postępowania cywilnego po nadaniu mu przez sąd klauzuli wykonalności przeciwko osobie, która bezpośrednio z bankiem dokonywała czynności bankowej albo była dłużnikiem banku z tytułu zabezpieczenia wierzytelności banku wynikającej z czynności bankowej i złożyła pisemne oświadczenie o poddaniu się egzekucji oraz gdy roszczenie objęte tytułem wynikało bezpośrednio z tej czynności bankowej lub jej zabezpieczenia.

Egzekucja komornicza z nieruchomości.

Wiele z moich wpisów na blogu poświęconych jest kredytowi hipotecznemu oraz hipotece. Z zagadnieniami tymi, ale nie tylko z nimi, może wiązać się kwestia wyegzekwowania roszczeń z nieruchomości dłużnika. Dlatego dla dopełnienia obrazu, przyszedł czas na naszkicowanie głównych zasad, według których egzekucja z nieruchomości w razie zaistnienia takiej potrzeby jest prowadzona.

Na wstępie należy zaznaczyć, że egzekucja z nieruchomości jest długotrwałym i  skomplikowanym sposobem dochodzenia roszczeń. Może być ona prowadzona w odniesieniu do każdej nieruchomości, w tym również ułamkowej części nieruchomości, prawa użytkowania wieczystego, lokalu stanowiącego odrębną nieruchomość czy spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu. W przypadku niektórych nieruchomości egzekucja z nieruchomości może być prowadzona w tzw. trybie uproszczonym. Uproszczony tryb może być zastosowany do niezabudowanej nieruchomości gruntowej oraz nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym lub użytkowym, jeżeli w chwili złożenia wniosku o wszczęcie egzekucji nie dokonano zawiadomienia o zakończeniu budowy albo nie wystąpiono z wnioskiem o udzielenie zezwolenia na użytkowanie w rozumieniu przepisów prawa budowlanego.

Wszczęcie egzekucji.

Egzekucja z nieruchomości wszczynana jest na wniosek wierzyciela. Aby mógł on złożyć wniosek do komornika musi posiadać tytuł wykonawczy wystawiony przeciwko dłużnikowi. Jeżeli wierzycielem jest bank to z reguły takim tytułem będzie bankowy tytuł egzekucyjny. Egzekucję prowadzi komornik działający przy sądzie, w którego okręgu nieruchomość jest położona, przy czym:

Hipoteka przymusowa – kiedy można ją ustanowić?

Zazwyczaj hipoteka na nieruchomości dłużnika ustanawiana jest przez niego dobrowolnie, tj. na podstawie umowy z wierzycielem. Do powstanie hipoteki umownej niezbędna jest bowiem umowa zawarta pomiędzy właścicielem nieruchomości, która ma zostać hipoteką obciążona a wierzycielem (np. bankiem). Pisałem o tym tutaj: Hipoteka umowna jako zabezpieczenie kredytu. W określonych sytuacjach możliwe jednak jest ustanowienie hipoteki wbrew woli dłużnika. Mowa jest o tzw. hipotece przymusowej, której nazwa odzwierciedla taki stan rzeczy. Dzisiejszy wpis na blogu poświęcony będzie właśnie tego rodzaju hipotece.

Co może być podstawą do ustanowienia hipoteki przymusowej?

Hipoteka przymusowa powstaje bez zgody właściciela nieruchomości i jest to podstawowa różnica pomiędzy hipoteką umowną a hipoteką przymusową. Wierzyciel może domagać się ustanowienia hipoteki przymusowej w celu przeprowadzenia egzekucji z nieruchomości wchodzącej w skład majątku dłużnika.

Generalnie rzecz ujmując, wierzyciel może wnioskować o wpisanie hipoteki przymusowej na wszystkich nieruchomościach dłużnika, jeżeli jego wierzytelność jest stwierdzona tytułem wykonawczym, zgodnie z przepisami o postępowaniu egzekucyjnym. Tytuł wykonawczym to tytuł egzekucyjny zaopatrzony przez sąd w klauzulę wykonalności stwierdzającą, że może być on wykonany w trybie egzekucji sądowej, realizowanej przez komornika.