Wpisy oznaczone tagiem: rachunki bankowe

Udzielenie przez bank komornikowi informacji stanowiących tajemnicę bankową.

Cztery lata temu opublikowałem na blogu wpis: Tajemnica bankowa a egzekucja komornicza, poświęcony kwestii przekazywania przez bank komornikowi informacji objętych tajemnicą bankową. Od tamtego czasu stan prawny wówczas opisany uległ zmianie, dlatego w dzisiejszej publikacji przybliżę ten temat z punktu widzenia aktualnej regulacji.

Niezmiennym nadal pozostało to, że banki i ich pracownicy mają obowiązek zachowania tajemnicy bankowej, który obejmuje wszelkie informacje dotyczące czynności bankowych dokonywanych przez klientów banku, a także osób ustanawiających zabezpieczenia na rzecz banku. Po więcej informacji na ten temat odsyłam tutaj: Tajemnica bankowa – kogo i czego dotyczy?.

Jakich informacji komornik może żądać od banku?

Informacje objęte tajemnicą bankową mogą być ujawnione przez bank innym osobom lub instytucjom tylko na podstawie  przepisów ustawowych  lub na podstawie wyraźnego upoważnienia  udzielonego przez osobę, której chronione informacje dotyczą. W odniesieniu do komornika sądowego takim przepisem jest art. 105 ust. 1 pkt 2 lit. ł) ustawy prawo bankowe, określający obowiązek banków udzielania komornikowi na jego żądanie informacji stanowiących tajemnicę bankową.

Poprzednie brzmienie tego przepisu było nieprecyzyjne i prowadziło do praktycznych problemów, o których wspominałem we wcześniejszej publikacji przywołanej na wstępie. Przepis ten formułował jedynie dyspozycję, że bank ma obowiązek udzielić informacji stanowiącej tajemnicę bankową na żądanie komornika sądowego w zakresie niezbędnym do prawidłowego prowadzenia postępowania egzekucyjnego, postępowania zabezpieczającego oraz wykonywania innych czynności wynikających z jego ustawowych zadań.

Obowiązek dokonywania rozliczeń za pośrednictwem rachunku – zmiany.

Jedna ze zmian prawnych, jaka weszła w życie wraz z Nowym Rokiem, dotyczy obowiązku przedsiębiorców w zakresie dokonywania rozliczeń za pośrednictwem rachunku bankowego. Obowiązek ten wynika z art. 22 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej z dnia 2 lipca 2004 r. Wspomniałem o nim w tej publikacji: Przedsiębiorca a rachunek bankowy.

Tak było przed zmianą.

Przed zmianą przepis ten stanowił, że dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą powinno następować za pośrednictwem rachunku bankowego przedsiębiorcy w każdym przypadku, gdy:

  • stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz
  • jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza równowartość 15 000 euro przeliczonych na złote według średniego kursu walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym dokonano transakcji.

Kwota wolna od zajęcia w egzekucji z rachunku bankowego – nowe zasady.

08 września 2016 r. wchodzi w życie ustawa z dnia 10 lipca 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2015 poz. 1311).  Ustawa ta zmienia m.in. brzmienie art. 54 ust. 1 prawa bankowego, określającego wysokość kwoty wolnej od zajęcia w toku egzekucji komorniczej prowadzonej z rachunku bankowego.

Tak było.

Do tej pory przepis ten stanowił, że środki pieniężne znajdujące się na rachunkach oszczędnościowych, rachunkach oszczędnościowo-rozliczeniowych oraz rachunkach terminowych lokat oszczędnościowych należących do jednej osoby, niezależnie od liczby zawartych przez nią umów, są wolne od zajęcia do wysokości trzykrotnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw ogłaszanego przez Prezesa GUS za okres bezpośrednio poprzedzający dzień wystawienia tytułu wykonawczego. Gdy dochodziło do zajęcia powyższych rachunków, bank był zobowiązany do przekazania komornikowi pieniędzy tylko ponad kwotę wolną od zajęcia, która w ostatnim czasie wynosiła przeszło 12 tys. zł. Przywilej kwoty wolnej od zajęcia w tej wysokości stosowany był jednorazowo w związku z zajęciem rachunku bankowego, a kwota ta nie była odnawialna. Po jej wyczerpaniu środki pieniężne znajdujące się na rachunku bankowym dłużnika podlegały przekazaniu do komornika w całości. Więcej na ten temat pisałem tutaj: Egzekucja komornicza z rachunku bankowego.

Rachunek rodzinny wolny od zajęcia egzekucyjnego.

W ciągu ostatnich miesięcy weszło w życie sporo zmian w przepisach prawnych regulujących działalność banków i innych instytucji finansowych. O niektórych  możesz przeczytać w poprzednich wpisach na tym blogu. Dzisiaj, tj. 20 sierpnia 2016 r. wchodzą w życie kolejne. Wprowadza je ustawa z dnia 10 czerwca 2016 r. o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw. Wśród tych innych, zmienianych ustaw jest ustawa Prawo bankowe, zaś zmianą, którą chciałbym dzisiaj przybliżyć jest wprowadzenie nowego rodzaju rachunku bankowego, jakim jest rachunek rodzinny. Jego nazwa jest trochę myląca, gdyż może kojarzyć się z uniwersalnym rachunkiem otwartym w banku dla całej rodziny. Jest to jednak specjalny rachunek, który może być otwarty tylko w określonym celu jakim jest obsługa transferu środków pieniężnych pochodzących ze świadczeń socjalnych niepodlegających egzekucji.

Kto może otworzyć rachunek rodzinny?

Rachunek rodzinny może być otwarty w banku wyłączne dla osoby fizycznej, której przyznano niepodlegające egzekucji dodatki, zasiłki oraz inne kwoty, o których mowa w art. 833 § 6 i 7 Kodeksu postępowania cywilnego z wyjątkiem świadczeń alimentacyjnych. Będą to więc świadczenia 500 plus, świadczenia rodzinne, dodatki rodzinne, pielęgnacyjne, porodowe, dla sierot zupełnych, zasiłki dla opiekunów, świadczenia z pomocy społecznej, świadczenia integracyjne. Rachunek rodzinny może być przeznaczony tylko do wpłacania pieniędzy pochodzących z takich świadczeń. Nie może być on zasilany wpływami pieniężnymi z innych źródeł np. z wynagrodzenia za pracę, alimentów, rent czy emerytur. Co również ważne, rachunek rodzinny nie może być rachunkiem wspólnym prowadzonym dla kilku osób fizycznych.

Centralna Informacja o Rachunkach i udzielanie informacji o rachunkach przez bank.

W dniu 01 lipca 2016 r. wchodzi w życie ustawa z dnia 9 października 2015 r. o zmianie ustawy – Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw (Dz. 2015 poz. 1864). W odniesieniu do rachunków bankowych oprócz zmian, które przybliżyłem w dwóch poprzednich wpisach, wprowadza ona także regulacje nakładające na banki obowiązek udzielania posiadaczowi rachunku bankowego albo jego spadkobiercom zbiorczej informacji o umowach i rachunkach bankowych. Powołuje także do życia Centralną Informację o Rachunkach, mającą umożliwiać pozyskiwanie tych informacji.

Bank poinformuje posiadacza rachunku i jego spadkobierców o rachunkach bankowych.

Jeżeli posiadacz rachunku bankowego albo jego spadkobiercy poszukują zapomnianych rachunków będą mogli skorzystać z możliwości, jakie daje nowy art. 92ba ustawy Prawo bankowe. Przepis ten stanowi, że bank jest obowiązany udzielić posiadaczowi rachunku bankowego, będącemu osobą fizyczną, oraz osobie, która uzyskała tytuł prawny do spadku po posiadaczu rachunku, zbiorczej informacji o:

Rozwiązanie umowy rachunku bankowego – nowe przepisy i obowiązki banków.

Oprócz zmian dotyczących obowiązków informacyjnych banku w odniesieniu do dyspozycji wkładem na wypadek śmierci, o czym pisałem poprzednio, ustawa z dnia 9 października 2015 r. o zmianie ustawy – Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw (Dz. 2015 poz. 1864), która wchodzi w życie 01 lipca 2016 r. wprowadza także regulacje odnoszące się do tzw. rachunków uśpionych oraz wpływu śmierci posiadacza na umowę rachunku bankowego zawartą z bankiem. Zawarte one są w nowym przepisie, jakim jest art. 59a Prawa bankowego.

Kiedy umowa rachunku bankowego ulegnie rozwiązaniu?

Przepis ten stanowi, że umowa rachunku bankowego, którego posiadaczem jest osoba fizyczna, niezawarta w związku z prowadzeniem działalności gospodarczej, ulega rozwiązaniu z:

  • dniem śmierci posiadacza rachunku albo
  • upływem 10 lat od dnia wydania przez posiadacza rachunku ostatniej dyspozycji dotyczącej tego rachunku, a w przypadku, gdy umowa przewiduje prowadzenie więcej niż jednego rachunku – tych rachunków. Nie dotyczy to przypadków, gdy umowa rachunku oszczędnościowego lub rachunku terminowej lokaty oszczędnościowej była zawarta na czas oznaczony dłuższy niż 10 lat.

Bank poinformuje o dyspozycji wkładem na wypadek śmierci.

01 lipca 2016 r. wchodzi w życie ustawa z dnia 9 października 2015 r. o zmianie ustawy – Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw (Dz. 2015 poz. 1864). Wprowadza ona kilka istotnych zmian związanych z prowadzeniem  przez banki rachunków dla osób fizycznych. Jedna z nich dotyczy dyspozycji wkładem na wypadek śmierci.

Czym jest dyspozycja wkładem na wypadek śmierci?

Dyspozycja wkładem na wypadek śmierci uregulowana jest w art. 56 prawa bankowego. Polega ona na tym, że posiadacz rachunku oszczędnościowego, oszczędnościowo-rozliczeniowego lub rachunku terminowej lokaty oszczędnościowej wydaje bankowi pisemną dyspozycję wypłaty pieniędzy ze swojego rachunku po śmierci wskazanym bliskim osobom. Dyspozycja taka może być wydana na rzecz małżonka, zstępnych (dzieci, wnuków, prawnuków), wstępnych (rodziców, dziadków, pradziadków) oraz rodzeństwa.

Kwota wypłaconych przez bank pieniędzy na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci, bez względu na ich liczbę, nie może być wyższa niż 20 krotność przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego za ostatni miesiąc przed śmiercią posiadacza rachunku.