Wpisy oznaczone tagiem: zobowiązania

Ułatwienia w dochodzeniu wierzytelności.

Dochodzenie zapłaty od dłużnika bywa w Polsce rzeczą niełatwą i czasochłonną. Od czasu do czasu ustawodawca podejmuje próby poprawienia tego stanu rzeczy. 01 czerwca 2017 r. wchodzi w życie ustawa z dnia 07 kwietnia 2017 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ułatwienia dochodzenia wierzytelności (Dz. U. 2017 poz. 933). Ustawa ta zmienia 11 obowiązujących ustaw i wprowadza rozwiązania mające w założeniu wzmocnić pozycję wierzyciela w skutecznym uzyskiwaniu zapłaty od dłużnika. Nowe rozwiązania mają również zwiększyć możliwości oceny wiarygodności płatniczej kontrahenta, wprowadzając ułatwienia w pozyskiwaniu informacji z biur informacji gospodarczych oraz powołując do życia Rejestr Należności Publicznoprawnych.

Ustawa nowelizująca zmienia m.in. kodeks cywilny, kodeks postępowania cywilnego, ustawę o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, prawo zamówień publicznych, ustawę o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym, ustawę o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych. Poniżej przedstawiam najważniejsze zmiany wprowadzone w celu ułatwienia dochodzenia wierzytelności.

Ustawa o kredycie hipotecznym – jakie rozwiązania wprowadza?

W dniu 21 kwietnia 2017 r. opublikowano w Dzienniku Ustaw (Dz. U. 2017 poz. 819) ustawę z dnia 23 marca 2017 r. o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami.  Większość jej przepisów wejdzie w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia, tj. 22 lipca 2017 r. zmieniając zasady udzielania kredytów hipotecznych.

Ustawa wdraża do polskiego porządku prawnego postanowienia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/17/UE z dnia 4 lutego 2014 r. w sprawie konsumenckich umów o kredyt związanych z nieruchomościami mieszkalnymi i zmieniającej dyrektywy 2008/48/WE i 2013/36/UE oraz rozporządzenie (UE) nr 1093/2010. Celem tej dyrektywy jest zapewnienie konsumentom ochrony prawnej przy zawieraniu umów o kredyt hipoteczny.

Do tej pory w polskim prawie nie było szczegółowej regulacji ustawowej w zakresie kredytów hipotecznych, o czym wspomniałem chociażby tutaj: Kredyt hipoteczny – abecadło kredytobiorcy. Przywołana ustawa zmienia ten stan rzeczy. W dzisiejszym wpisie przybliżę najważniejsze rozwiązania jakie ona zawiera

Co reguluje ustawa i do jakich umów się ją stosuje?

Generalnie rzecz ujmując ustawa reguluje:

  • zasady i tryb zawierania umów o kredyt hipoteczny;
  • prawa i obowiązki kredytodawcy, pośrednika kredytu hipotecznego i agenta w zakresie informacji udzielanych przed zawarciem umowy o kredyt hipoteczny oraz prawa i obowiązki konsumenta, kredytodawcy, pośrednika kredytu hipotecznego i agenta w związku z zawartą umową o kredyt hipoteczny;
  • skutki uchybienia przez kredytodawcę, pośrednika kredytu hipotecznego i agenta ich obowiązkom;
  • zasady i tryb sprawowania nadzoru nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami.

Umowa pożyczki powyżej 1000 zł a forma dokumentowa.

Umowę pożyczki można zawrzeć w dowolnej formie i jeśli pożyczkodawca uzgodni z pożyczkobiorcą jej istotne warunki będzie ona ważna. Niemniej, kodeks cywilny dla pożyczek przekraczających pewną wartość zastrzega określoną formę dla celów dowodowych. Do niedawna, art. 720 par. 2 k.c. stanowił, że umowa pożyczki, o wartości większej niż 500 zł powinna być stwierdzona pismem dla celów dowodowych. Niedochowanie formy pisemnej powodowało niekorzystny skutek dla stron umowy sprowadzający się do tego, że w sporze sądowym dotyczącym pożyczki nie był dopuszczalny dowód ze świadków ani dowód z przesłuchania stron. Pisałem o tym tutaj: O czym warto pamiętać pożyczając pieniądze?

Od 08 września 2016 r. wymóg ten uległ zmianie, zarówno co do kwoty jak i formy. Zmienione brzmienie art. 720 par. 2 k.c. stanowi obecnie, że umowa pożyczki, której wartość przekracza tysiąc złotych, wymaga zachowania formy dokumentowej.

Odsetki ustawowe, odsetki maksymalne, odsetki za opóźnienie – nowe zasady obliczania.

Od dnia 01 stycznia 2016 r. obowiązują nowe zasady ustalania wysokości odsetek ustawowych, odsetek maksymalnych oraz odsetek za opóźnienie. Wprowadziła je ustawa z dnia 09 października 2015 r. o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 2015 poz. 1830). Poniżej przybliżam te nowe zasady.

Odsetki ustawowe.

Odsetki od sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy to wynika z czynności prawnej (np. z umowy) albo z ustawy, z orzeczenia sądu lub z decyzji innego właściwego organu. Jeżeli wysokość odsetek nie jest w inny sposób określona, należą się odsetki ustawowe.

Do końca 2015 r. wysokość odsetek ustawowych określała Rada Ministrów w drodze rozporządzenia. Od początku 2016 r. wysokość odsetek ustawowych powiązano ze stopą referencyjną Narodowego Banku Polskiego i przyjęto zasadę, że odsetki ustawowe równe są wysokości sumy stopy referencyjnej NBP i 3,5 punktów procentowych (art. 359 § 2 k.c.).

Milczące przyjęcie spadku a dziedziczenie długów – zmiany.

Odpowiedzialność za długi spadkowe zależy od sposobu, w jaki spadkobierca przyjął spadek. Jeżeli odrzucił  spadek to nie ponosi odpowiedzialności za długi spadkowe, a tym samym nie musi ich spłacać wierzycielom zmarłego. Gdy przyjął spadek wprost (tzw. proste przyjęcie spadku) ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe bez ograniczeń. Odpowiada wtedy za ich spłatę z całego swojego majątku oraz z majątku, który odziedziczył po zmarłej osobie.

Jeżeli natomiast spadkobierca przyjął spadek z tzw. dobrodziejstwem inwentarza to ponosi ograniczoną odpowiedzialność za długi spadkodawcy. Jego odpowiedzialność ogranicza się do wartości spadku jaki odziedziczył. W takiej sytuacji spadkobierca nie odpowiada za długi spadkowe ponad wartość tego spadku.

Kara umowna – kiedy można żądać jej zapłaty?

Karę umowną zalicza się do tzw. dodatkowych zastrzeżeń umownych. Jest to rodzaj sankcji, którą można zapisać w umowie jako formę naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego. Przepisy odnoszące się do kary umownej zawiera kodeks cywilny. Są to art. 483 – 484.

Kara umowna może zabezpieczać tylko zobowiązanie niepieniężne.

Zgodnie z art. 483 § 1 k.c. można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy.

Podstawą do żądania kary umownej może być zatem tylko stosowny zapis w umowie, a karę umowną można zastrzec tylko na wypadek niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania o charakterze niepieniężnym, czyli takiego gdzie obowiązek dłużnika nie sprowadza się do zapłaty określonej kwoty pieniężnej (np. wynagrodzenia, ceny, czynszu, raty kredytowej itd.).

Kapitalizacja odsetek – kiedy jest dopuszczalna?

W polskim prawie cywilnym istnieje zakaz anatocyzmu czyli umawiania się z góry o zapłatę odsetek od zaległych odsetek. Przewiduje go art. 482 kodeksu cywilnego. Zakaz ten oznacza, że nie można umówić się z góry, że w przypadku zaległych, czyli niezapłaconych w terminie odsetek, dłużnik zapłaci wierzycielowi odsetki od takich odsetek tj. zastosowany będzie procent składany. Dotyczy to  zarówno odsetek kapitałowych stanowiących wynagrodzenie za korzystanie z czyjegoś kapitału, jak również odsetek za opóźnienie, których wierzyciel ma prawo żądać, gdy dłużnik opóźnia się ze spłatą długu pieniężnego. O rodzajach odsetek pisałem tutaj: Odsetki – co o nich wiedzieć wypada?.

Zakaz anatocyzmu ma chronić dłużnika przed nadmiernym obciążeniem z tytułu narastającego długu. Z procentem składanym nie ma bowiem żartów o czym wiedział doskonale nawet Albert Einstein.  😉 Ponadto, gdyby możliwość pobierania odsetek od zaległych odsetek istniała bez ograniczeń mogłoby to prowadzić do obchodzenia przepisów o odsetkach maksymalnych.

Zakaz anatocyzmu, jak wiele prawnych zakazów nie jest bezwzględny. Oznacza to, że istnieją od niego pewne wyjątki.