Kaucja pieniężna na zabezpieczenie wierzytelności banku.

Kaucja pieniężna dosyć często występuje w obrocie prawnym z udziałem banków. Jest to prosty i łatwy sposób zabezpieczenia wierzytelności. Kaucję pieniężną na rzecz banku przewiduje art. 102 Prawa bankowego.

Na czym polega kaucja?

Kaucja polega na tym, że w celu zabezpieczenia wierzytelności banku, dłużnik lub osoba trzecia (dawca zabezpieczenia) przenosi określoną kwotę pieniężną na bank. Przedmiotem kaucji bankowej mogą być zatem tylko pieniądze. Kaucję taką można ustanowić w złotych lub innej walucie. Co istotne, w wyniku ustanowienia kaucji, bank staje się właścicielem środków pieniężnych, które na nią się składają. Kaucja może zabezpieczać wierzytelności pieniężne banku, w tym przyszłe, czyli nieistniejące jeszcze w momencie jej ustanowienia, np. kredyt, który ma być dopiero udzielony.

Bank jest zobowiązany do zwrotu pieniędzy kaucjodawcy po spłacie całego zabezpieczonego długu, czyli kwoty głównej wraz należnymi odsetkami i prowizją czy innymi kosztami.

Jak ustanowić kaucję?

Jak powyżej wspomniałem, kaucję pieniężną na rzecz banku może ustanowić zarówno dłużnik banku, czyli osoba zaciągająca dług w banku – dłużnik osobisty, jak również osoba trzecia, która nie jest dłużnikiem osobistym. Do ustanowienia kaucji wymagane jest:

  • zawarcie umowy między bankiem a kaucjodawcą, oraz
  • wpłacenie pieniędzy na rachunek banku.

Przy czym, jeżeli pieniądze mające stanowić kaucję znajdują się już w dyspozycji banku, ponieważ są zgromadzone na rachunku kaucjodawcy otwartym w tym banku, to do ustanowienia kaucji wystarczy zawrzeć samą umowę, która ma się do nich odnosić.  

Zawierając umowę kaucji, strony mogą postanowić, że środki pieniężne będą oprocentowane, zgodnie z ustaloną stopą procentową. W praktyce z reguły tak się dzieje.  Strony w umowie kaucji mogą również ustalić, co będzie działo się z odsetkami naliczonymi na tej podstawie, czy będą pobierane przez bank i doliczane do kwoty kaucji, czy może przekazywane kaucjodawcy. W większości umów kaucji stosuje się ten pierwszy wariant.

Gdy przedmiotem kaucji ma być kwota pieniężna wyrażona w innej walucie niż waluta zabezpieczonej wierzytelności (np. kaucja w euro a kredyt w złotych) to strony powinny zapisać także w umowie, po jakim kursie nastąpi ewentualne przeliczenie kwoty kaucji i zaliczenie jej na spłatę długu.

Kiedy bank może zaspokoić się z kaucji?

Jeżeli dłużnik na spłacił zadłużenia to bank może ostatecznie przejąć na własność pieniądze stanowiące kaucję zaliczając je na spłatę długu. Może to zrobić w wysokości odpowiadającej niespłaconej kwocie głównej długu wraz z odsetkami i innymi kosztami banku.

Jeśli kaucja była ustanowiona przez osobę trzecią, nie będącą dłużnikiem osobistym banku, to w sytuacji, gdy została ona zaliczona na spłatę długu, osoba ta może żądać od dłużnika zwrotu kwoty przejętej przez bank.

Kaucja a upadłość kaucjodawcy.

Odrębnego zasygnalizowania wymaga sprawa kaucji w przypadku, gdy dochodzi do upadłości likwidacyjnej podmiotu, który ją ustanowił. Środki pieniężne zostały wszakże przeniesione z jego majątku na własność banku, ale w ściśle określonym celu tj. jako zabezpieczenie wierzytelności.

Zgodnie z ogólną zasadą przyjętą w prawie upadłościowym i naprawczym, składniki mienia, które nie należą do majątku upadłego dłużnika wyłącza się z masy upadłości.  Zasady tej nie stosuje się do rzeczy, wierzytelności i innych praw majątkowych przeniesionych przez upadłego na wierzyciela w celu zabezpieczenia wierzytelności. Czyli pieniądze stanowiące kaucję, ustanowioną w celu zabezpieczenia wierzytelności banku nie będą wyłączone z masy upadłości.

Do środków pieniężnych objętych kaucją oraz wierzytelności banku w ten sposób zabezpieczonej, odpowiednie zastosowanie znajdą przepisy prawa upadłościowego i naprawczego dotyczące zastawu i wierzytelności zabezpieczonych zastawem. Ogólnie rzecz ujmując, sprowadza się do tego, że bank w postępowaniu upadłościowym może zaspokoić się z kaucji w taki sam sposób jak osoba, która posiadałaby zastaw ustanowiony przez upadłego. Bank nie może żądać wyłączenia pieniędzy objętych kaucją z masy upadłości, ale sumy uzyskane z likwidacji kaucji przeznaczone powinny być na zaspokojenie wierzytelności banku z uwzględnieniem przepisów tej ustawy. Kwoty pozostałe po zaspokojeniu banku z kaucji wchodzą do funduszów masy upadłości.

Należy jednak pamiętać o jednej ważnej rzeczy. Otóż, zgodnie z art. 84 ust. 2 prawa upadłościowego, umowa kaucji pieniężnej na rzecz banku będzie skuteczna wobec masy upadłości, jeżeli została zawarta w formie pisemnej z datą pewną. Zatem, jeżeli po upadłości kaucjodawcy, bank chciałby skorzystać z powyższego przywileju, to umowa kaucji powinna mieć datę pewną. W przypadku niezachowania tego wymogu, umowa kaucji uważana będzie za nieskuteczną w stosunku do masy upadłości.

W przypadku banków sprawa jest jednak o tyle ułatwiona, że zgodnie z art. 95 ust. 2 Prawa bankowego datę pewną posiadają m.in. czynności zabezpieczające wierzytelności banku, stwierdzone dokumentami bankowymi.Czynność taka ma datę pewną od daty dokumentu bankowego. Dokumentami takmi mogą być księgi rachunkowe banków i sporządzone na ich podstawie wyciągi, inne oświadczenia podpisane przez osoby upoważnione do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych banków i opatrzone pieczęcią banku, jak również sporządzone w ten sposób pokwitowania odbioru należności.

Udostępnij:
  • email
  • Facebook
  • LinkedIn
  • Twitter
  • Google Bookmarks
  • Wykop
  • RSS

Podobne tematy:

Dodaj komentarz

Twój adres email nie zostanie opublikowany. Pola, których wypełnienie jest wymagane, są oznaczone symbolem *